ВИНЕР

ВИ́НЕР (Wiеner) Норберт (26.11.1894, Колумбия, Миссури штаты – 19.03.1964, Швеция, Сток­гольм) – америкалык окумуштуу, философия доктору, профессор 14 жашында жогорку математикалык билимге ээ болгон, 18 жашында математикалык логикадан диссер­тация жактап, философия доктору наамын ал­ган. «Мен вундеркиндмин» китебинде өзүнүн бала чагын баяндаган (1953). Массачусетс тех­нология институтунда мугалим (1919), профессор (1932-жыл­дан). Математикалык логика ж-а теориялык физика, потен­циал теориясы, гармониялык функциялар, жал­пы гармониялык анализ ж. б. боюнча эмгектери бар (1920–30). А. Н. Колмогоров м-н байланыш­пастан, стационардык кокустук процесстери­нин интерполяция ж-а экстраполяция теория­сынын өнүгүшүнө зор салым кошкон. Жогорку процесстер үчүн фильтрация теориясын иш­теп чыккан, ал техникада кеңири колдонулат. Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда Винер электр тармактары, эсептөө техникасы ж-а баллисти­калык эсептөөлөр боюнча изилдөө иштерин жүр­гүзгөн. 1945–47-жылдары Мехико шаарында кардиология институтунда иштеген. Ошол жылда­ры башкаруу процесстери ж-а информацияны кайра иштеп чыгуу ж-а аны аралыктан берүү боюнча бирдиктүү илим түзүү жөнүндөгү ойлорун айтып, илимге кибернетика терминин сунуш­таган.

Эмг.: Кибернетика и общество. М., 1958; Интеграл Фурье и некоторые его приложения. М., 1963; Новые главы кибернетики. М., 1963.