ВОЛГА: нускалардын айырмасы

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү
vol2_>KadyrM
No edit summary
No edit summary
 
1 сап: 1 сап:
'''ВО́ЛГА ''', Э д и л (байыркы аты – Ра, о. кылым­да – Итил) – Европадагы эң ири дарыя. Россия­нын европ. бөлүгүндө. Уз. 3530 ''км'', алабынын
'''ВО́ЛГА ''', Э д и л (байыркы аты – Ра, орто кылым­да – Итил) – Европадагы эң ири дарыя. Россия­нын европалык бөлүгүндө. Узундугу 3530 ''км'', алабынын






[[File:ВОЛГА45.png | thumb | Волганын ортоңку агымы.]]
[[File:ВОЛГА45.png | thumb | Волганын ортоңку агымы.]]
<br>
<br>аянты 1360 миң ''км''<sup>2</sup>. Валдай дөңсөөсүнөн баш&shy;талып, Казан шаарына чейин кеңдик, андан кийин меридиан багыттарында агат. Каспий деңизине куярда чоң дельтаны пайда кылат (19 миң ''км''<sup>2</sup>). Волганын 200дөй куймасы бар; ирилери: Ока, Сура, Свияга (оң), Молога, Ветлуга, Бейшлот, ортоң&shy;ку ж-а төмөнкү агымында Кама, Самара, Чоң Ыргыз (сол). Волга жогорку бөлүгүндө Жогорку Волга көлдөрү аркылуу агып, агымы суу сакта&shy;гычтуу ГЭС каскаддары м-н жөнгө салынат. Ири ГЭСтери: Чебоксары, Волга (Куйбышев суу сак&shy;тагычы), Волга (Волгоград суу сактагычы) ж. б. Волгоград шаары тушта суунун орточо чыгымы 724 ''м''<sup>3</sup>/''сек'', чатында 7710 ''м''<sup>3</sup>/''сек''. Ноябрдын аягы – декабрдын башынан апрелге чейин, төмөнкү агымында марттын ортосуна чейин тоңот. Волга  Волга-Балтика суу жолу аркылуу Балтика де&shy;ңизи, Түндүк Двина суу системасы ж-а Ак деңиз – Балтика каналы аркылуу Ак деңиз, Волга-Дон кеме жүрүүчү каналы аркылуу Азов ж-а Кара деңиздер, Москва атындагы канал аркылуу Москва дарыясы м-н туташат. Суусу калкты суу м-н камсыз кылууга ж-а сугатка пайдаланылат. Балыктын 70тей түрү (анын 40 промыселдик) бар. Ржев шаарынан баштап кеме жүрөт (3256 ''км''). Негизги өнөр жай борборлору ж-а порттору: Тверь, Ярос&shy;лавль, Нижний Новгород, Казан, Ульяновск, Са&shy;мара, Саратов, Волгоград, Астрахань. Волганын алабында – Волга-Кама, Жигули, Астрахань ко&shy;руктары, Самара Лукасы улуттук паркы бар. Антропогендик таасирден дарыя алабында экологиялык кескин терс кырдаал түзүлгөн.<br><br>Ад.: ''Львович М. И''. Реки СССР. М., 1971; Воды России. Екатеринбург, 2000; Природно-ресурсные, экологические и социально-экономические проблемы окружающей среды в крупных речных бассейнах. М., 2005.  
аянты 1360 миң ''км''<sup>2</sup>. Валдай дөңсөөсүнөн баш&shy;талып, Казан ш-на чейин кеңдик, андан кийин меридиан багыттарында агат. Каспий деңизине куярда чоң дельтаны пайда кылат (19 миң ''км''<sup>2</sup>). В-нын 200дөй куймасы бар; ирилери: Ока, Сура, Свияга (оң), Молога, Ветлуга, Бейшлот, ортоң&shy;ку ж-а төмөнкү агымында Кама, Самара, Чоң Ыргыз (сол). В. жогорку бөлүгүндө Жогорку Волга көлдөрү аркылуу агып, агымы суусакта&shy;гычтуу ГЭС каскаддары м-н жөнгө салынат. Ири ГЭСтери: Чебоксары, Волга (Куйбышев суусак&shy;тагычы), Волга (Волгоград суусактагычы) ж. б. Волгоград ш. тушта суунун орт. чыгымы 724 ''м''<sup>3</sup>/''сек'', чатында 7710 ''м''<sup>3</sup>/''сек''. Ноябрдын аягы – декабрдын башынан апрелге чейин, төмөнкү агымында марттын ортосуна чейин тоңот. В. Волга-Балтика суу жолу аркылуу Балтика де&shy;ңизи, Түн. Двина суу системасы ж-а Ак деңиз – Балтика каналы аркылуу Ак деңиз, Волга-Дон кеме жүрүүчү каналы аркылуу Азов ж-а Кара деңиздер, Москва атн. канал аркылуу Москва д. м-н туташат. Суусу калкты суу м-н камсыз кылууга ж-а сугатка пайдаланылат. Балыктын 70тей түрү (анын 40 промыселдик) бар. Ржев ш-нан баштап кеме жүрөт (3256 ''км''). Негизги өнөржай борборлору ж-а порттору: Тверь, Ярос&shy;лавль, Нижний Новгород, Казан, Ульяновск, Са&shy;мара, Саратов, Волгоград, Астрахань. В-нын алабында – Волга-Кама, Жигули, Астрахань ко&shy;руктары, Самара Лукасы улуттук паркы бар. Антропогендик таасирден дарыя алабында экол. кескин терс кырдаал түзүл гөн.
[[Category: 2-том, 500-554 бб]]
<br><br>Ад.: ''Львович М. И''. Реки СССР. М., 1971; Воды России. Екатеринбург, 2000; Природно-ресурсные, экологические и социально-экономические проблемы окружающей среды в крупных речных бассейнах. М., 2005.  
[[Category: 2-том, 500-554 бб]]

05:38, 31 Январь (Үчтүн айы) 2025 -га соңку нускасы

ВО́ЛГА , Э д и л (байыркы аты – Ра, орто кылым­да – Итил) – Европадагы эң ири дарыя. Россия­нын европалык бөлүгүндө. Узундугу 3530 км, алабынын


Волганын ортоңку агымы.


аянты 1360 миң км2. Валдай дөңсөөсүнөн баш­талып, Казан шаарына чейин кеңдик, андан кийин меридиан багыттарында агат. Каспий деңизине куярда чоң дельтаны пайда кылат (19 миң км2). Волганын 200дөй куймасы бар; ирилери: Ока, Сура, Свияга (оң), Молога, Ветлуга, Бейшлот, ортоң­ку ж-а төмөнкү агымында Кама, Самара, Чоң Ыргыз (сол). Волга жогорку бөлүгүндө Жогорку Волга көлдөрү аркылуу агып, агымы суу сакта­гычтуу ГЭС каскаддары м-н жөнгө салынат. Ири ГЭСтери: Чебоксары, Волга (Куйбышев суу сак­тагычы), Волга (Волгоград суу сактагычы) ж. б. Волгоград шаары тушта суунун орточо чыгымы 724 м3/сек, чатында 7710 м3/сек. Ноябрдын аягы – декабрдын башынан апрелге чейин, төмөнкү агымында марттын ортосуна чейин тоңот. Волга Волга-Балтика суу жолу аркылуу Балтика де­ңизи, Түндүк Двина суу системасы ж-а Ак деңиз – Балтика каналы аркылуу Ак деңиз, Волга-Дон кеме жүрүүчү каналы аркылуу Азов ж-а Кара деңиздер, Москва атындагы канал аркылуу Москва дарыясы м-н туташат. Суусу калкты суу м-н камсыз кылууга ж-а сугатка пайдаланылат. Балыктын 70тей түрү (анын 40 промыселдик) бар. Ржев шаарынан баштап кеме жүрөт (3256 км). Негизги өнөр жай борборлору ж-а порттору: Тверь, Ярос­лавль, Нижний Новгород, Казан, Ульяновск, Са­мара, Саратов, Волгоград, Астрахань. Волганын алабында – Волга-Кама, Жигули, Астрахань ко­руктары, Самара Лукасы улуттук паркы бар. Антропогендик таасирден дарыя алабында экологиялык кескин терс кырдаал түзүлгөн.

Ад.: Львович М. И. Реки СССР. М., 1971; Воды России. Екатеринбург, 2000; Природно-ресурсные, экологические и социально-экономические проблемы окружающей среды в крупных речных бассейнах. М., 2005.