БАЙЖИЕВ Мар

БАЙЖИЕВ Мар (23. 3. 1935-жылы туулган, Жалал-Абад обл., Жалал-Абад шаары) - жазуучу, драматург, кинодраматург, котормочу, Кыргыз ССРинин ис­кусствого эмгек сиңирген ишмери (1981), Кыргыз эл жазуу-

чусу (1993). КМУнун фило­логия факультетинин орус тили ж-а адабияты бөлүмүн (1960), Москвадагы киносценарист­тердин жогорку курсун (1964) бүтүргөн. Кыргыз ССР маданият министрлигинин ре­пертуардык коллегиясынын башкы редактору, 1971- 75-жылдарда «Литературная газета­нын» өз кабарчысы, «Прав­да», «Комсомольская правда» гезиттеринин ата­йын кабарчысы болуп иштеген. Чыгармачылык иши студенттик жылдарында эле башталып, чыгармалары 1956-жылдан жарык көргөн. Байжиев - кыргыз ж-а орус тилдеринде жазган билингивист жазуучу. «Кара курт» аттуу биринчи сатиралык аңгемелер жыйнагы 1961-ж. жарыкка чыккан. «Балдар бойго жеткенде» (1965), «Төрт адам» (1967), «Ар бир үйдө майрам» (1973), «Мезгил барактары» (1987), «Алтынчы күнү кечинде» (1987), «Кожожаш» эпосунун мотиви боюнча жа­зылган «Байыркы жомок» (1975), «Узак сапар­дагы поезд» (1991) аттуу пьесалардын ж-а «Мар Байжиев сахнада» (2006) аттуу китептин автору. «Чыйыр» (1966), «Башканын бактысы» (1969), «Менин алтын балыгым» (1976) ж. б. пьесалары ж-а «Кайрылып келүү» (1964), «Өгөй бакыт» аттуу аңгемелер ж-а повесттер жыйнагы орус, украин, өзбек тилинде чыккан. Анын «Эрөөл» (1966) пьесасы кыргыз драматургия­сына өзгөчө жаңылык киргизген чыгарма бол­гон. Ал идеялык багыты учурдун духуна үндөшө жалпы адамзаттык гуманисттик прогрессивдүү тенденцияга көтөрүлүп, көркөм ойлоонун жа­ңыча формасы м-н профессионалдык сабаттуу­лукта жазылган. Пьеса мурунку СССРдин дээр­лик бардык театрларында, Болгария, Венгрия, ГДР, Моңголия, Польша, Румыния, Чехословакия, Австрия, Швеция, Финляндия, Коста Рика ж. б. 200дөн ашык театр сахналарында коюл­ган. «Башканын бактысы» («Чужое счастье», 1978) аттуу киносценарийи б-ча «Өзбекфильм» тарабынан кинофильм тартылып, ал Ашхабад­да өткөн эларалык фестивалда (1979) атайын сыйлыкка татыктуу болгон. Анын калеминен жаралган сценарийлердин негизинде «Ак илбирс­тин тукуму» (1985, реж. Т. Океев), «Алтын күз» (1980), «Нокдаун», «Нөшөр» (1980), «Жаңы жыл алдындагы түн», «Акыркы рейс» (1982) сыяк­туу көркөм фильмдер тартылган. Байжиев III даража­дагы Манас ордени м-н сыйланган (2004).