ДИСПЕПСИЯ

ДИСПЕПСИ́Я (дис... ж-а гр. ptpsis – тамак си­ңирүү) – тамак сиңирүүнүн түрдүү себептерден бузулушу. Диспепсия ачытма ж-а чиритме болуп бөлү­нөт. Ачытма Диспепсияда ичке ичегинин кыймылы күчөп, углеводду сиңирүүгө үлгүрө албагандык­тан, оорулуунун ичи сайгылашып ооруп, көбөт, курулдайт, ичи өтөт. Чирүү процесси күчөгөндө да оорулуунун ичи өтөт, заңы газдуу, сасык ж-а кара-күрөң түстө болот. Көбүнчө эмчекте­ги баланы туура эмес тамактандырганда пайда болот. Диспепсия түрдүү оорулар (сасык тумоо, өпкө же кулактын сезгениши) м-н коштолушу мүмкүн. Ага баланы туура эмес тамактандыруу, ысык мезгилде балага ысык өтүү түрткү берет. Бал­дардын Диспепсиясы жөнөкөй ж-а ууландыруучу бо­луп бөлүнөт. Белгилери – тамактангандан ки­йин кулгуйт, кусат, баланын ичи көбөт, сутка­сына 5–10 жолу ичи өтөт, заңы суюк, көбүнчө жашыл түстө болот. Бала начар уктайт, чыргоо­лонот. Тамактандыруу тартиби бузулгандагы Диспепсияда баланы убактысынча тамактандырбай, кайнак суу, таттуусуз мала чай берип, кийин эмчек сүтүн же сүт, айранды кичинеден берүү керек. Оор ууландыруучу түрү ара төрөлгөн, дистрофия, итий, диатез м-н жабыркаган, түрдүү оорулардан алсызданган балдарда көп учурайт. Кээде капысынан кармап, баланын абалы на­чарлап, шалдырайт, кээде эстен танат. Кусуп, ичи көп өткөндүктөн, бала сууну көп жоготуп, организм суусузданат, тамак жакшы сиңбей, микробдордун көбөйүшүнөн пайда болгон уу заттар канга сиңип, ууландырат. Оор Диспепсияны үй шартында дарылоо мүмкүн эмес, тезинен оору­канага жаткырылат. Алдын алуу үчүн баланы туура, убагы м-н тамактандыруу талапка ыла­йык. Жашылча-жемиш маңыздарын аз-аздан берип көндүрүү, ысыктан сактоо зарыл. Чоң кишиде тамак сиңирүүнүн бузулушунун айрым белгилери (зарна болуу, кекирүү, ич өтүү, көбүү, курулдоо ж. б.) Диспепсия деп аталат.