ЖАРЫК ДИСПЕРСИЯСЫ: нускалардын айырмасы
м (1 версия) |
No edit summary |
||
| 1 сап: | 1 сап: | ||
<b type='title'>ЖАРЫК ДИСПЕРСИЯСЫ</b> – заттын сынуу көр­сөткүчүнүн <i>n</i> жарык толкунунун жыштыгына ν (толкун узундугуна λ) көз карандылыгын мү­нөздөөчү кубулуш. | <b type='title'>ЖАРЫК ДИСПЕРСИЯСЫ</b> – заттын сынуу көр­сөткүчүнүн <i>n</i> жарык толкунунун жыштыгына ν (толкун узундугуна λ) көз карандылыгын мү­нөздөөчү кубулуш. Жарык дисперсиясынын негизинде ак жа­рык нуру үч кырдуу призмадан өткөндө, спектр­лерге ажырайт (к. <i>Оптикалык спектр</i>). Бул спектрди изилдөө м-н И. <i>Ньютон</i> жарык дисперсиясын ачкан (1672). Тунук заттардын сынуу көрсөткүчү (<i>n)</i> жарык толкунунун жыштыгына (ν) түз, тол­кун узундугуна (λ) тескери пропорциялаш, ал спектрдеги түстөрдүн жайгашышын шарттайт; <i>n</i>дин λга болгон көз карандылыгы к а д и м­к и жарык дисперсиясы деп аталат. Заттын жарыкты жутуу тилкесине жакындаганда λ м-н <i>n</i>дин өзгөрүшү татаал болот. Затта жарыктын сынышы жа­рыктын фазалык ылдамдыгынын өзгөрүүсүнүн натыйжасында болот. Мындай учурда заттын сынуу көрсөткүчү (<i>n</i>) төмөнкү формула м-н аныкталат: <i>n</i>=с ⁄ с<sub>ф</sub>, мында с<sub>ф</sub>– жарыктын бе­рилген аралыктагы фазалык ылдамдыгы, с – вакуумдагы жарык ылдамдыгы. Жарыктын электр-магниттик теориясы боюнча с<sub>ф</sub>=с/εµ, мын­дагы ε – диэлектрдик өткөрүмдүүлүк, µ–магнит­тик өткөрүмдүүлүк. Тунук заттардагы жарык дисперсиясы спектр алеттерин (приборлорун), ахроматтык линза жасоодо колдонулат. [[Категория:3-том, 215-326 бб]] | ||
аныкталат: <i>n</i>=с ⁄ с<sub>ф</sub>, мында с<sub>ф</sub>– жарыктын бе­рилген аралыктагы фазалык ылдамдыгы, с – | |||
вакуумдагы жарык ылдамдыгы. Жарыктын электр-магниттик теориясы | |||
09:55, 2 Июль (Теке) 2025 -деги абалы
ЖАРЫК ДИСПЕРСИЯСЫ – заттын сынуу көрсөткүчүнүн n жарык толкунунун жыштыгына ν (толкун узундугуна λ) көз карандылыгын мүнөздөөчү кубулуш. Жарык дисперсиясынын негизинде ак жарык нуру үч кырдуу призмадан өткөндө, спектрлерге ажырайт (к. Оптикалык спектр). Бул спектрди изилдөө м-н И. Ньютон жарык дисперсиясын ачкан (1672). Тунук заттардын сынуу көрсөткүчү (n) жарык толкунунун жыштыгына (ν) түз, толкун узундугуна (λ) тескери пропорциялаш, ал спектрдеги түстөрдүн жайгашышын шарттайт; nдин λга болгон көз карандылыгы к а д и мк и жарык дисперсиясы деп аталат. Заттын жарыкты жутуу тилкесине жакындаганда λ м-н nдин өзгөрүшү татаал болот. Затта жарыктын сынышы жарыктын фазалык ылдамдыгынын өзгөрүүсүнүн натыйжасында болот. Мындай учурда заттын сынуу көрсөткүчү (n) төмөнкү формула м-н аныкталат: n=с ⁄ сф, мында сф– жарыктын берилген аралыктагы фазалык ылдамдыгы, с – вакуумдагы жарык ылдамдыгы. Жарыктын электр-магниттик теориясы боюнча сф=с/εµ, мындагы ε – диэлектрдик өткөрүмдүүлүк, µ–магниттик өткөрүмдүүлүк. Тунук заттардагы жарык дисперсиясы спектр алеттерин (приборлорун), ахроматтык линза жасоодо колдонулат.