ЖЕЗ КЕНТАШТАРЫ

ЖЕЗ КЕНТАШТАРЫ – курамында казып ж-а бөлүп алууга арзырлык өлчөмдө жез металлы бар табигый минералдардын ж-а тоо тектердин чогундусу. Жез жаратылышта 170ке жакын ми­нералда кездешет, алардын 17си (таза жез, бор­нит, халькопирит, халькозин, ковеллин, куп­рит, малахит, азурит ж. б.) өндүрүштүк маа­ниге ээ. Жез кенташтары түрдүү геологиялык шарттарда (магма, карбонат, скарн, гидротерм, колчедан, страти­формдук) пайда болуп, ар кандай мезгилдеги тоо тектерде жолугат. Жез кенташтарынын курамында жез минералдарынан башка пирит, пирротин, цинк, коргошун, никель, кобальт, молибден, сурьма ж. б. болот. Жез кенташтары текстуралык түзүлүшү боюнча м а с с и в д ү ү (жездин өлчөмү 3%тен ашык) ж-а т а р а м ч а-б ү р т ү к ч ө л ү ү (0,4–2%) болуп айырмаланат. Пайда болуу шарттарына, кенташ тулкуларынын морфологиясына ж-а ку­рамына жараша бир нече өндүрүштүк типке бөлүнөт: тарамча-бүртүкчөлүү (жездин орточо өлчөмү 0,3–2,0%), жездүү кумдук ж-а сланец­тер (стратиформдук, 1,5–6,0%), жез колчеданы (1,5–8,0%), жез никелдүү (сульфиддүү, 1–2% ж-а андан көп), полиметаллдуу (0,5–4%), кварц­сульфид тарамдары (2–5%), скарн (2–3% ж-а андан көп) ж-а ар кандай типтеги кенташтар (жез-ванадийлүү, жез-кобальттуу, жез-висмут­туу, жез-темирлүү, жез-алтындуу ж. б.). Кору ж-а казып алынышы боюнча тарамча-бүртүкчөлүү кенташ башкы орунда турат.