ГОЛОВНИН

ГОЛОВНИ́Н Василий Михайлович [8(19).4.1776, азыркы Рязань обл., Гулынки кыш. – 29.6 (11.7).1831, Петербург] – орус деӊиз саякатчысы. Петербург ИАнын корр. мүчөсү (1818); вице-адмирал (1830). 1792-ж. Москва корпусун бүткөн. 1802–06-ж. волонтёр катары англ. кемеде сүзгөн. «Аскер-деӊиз белгилеринин жыйнагын » түзгөн (1806–07). Дүйнөнү эки жолу айланып чыккан: (1807–09-ж. «Диана», 1817–19 «Камчатка» парустуу кемелеринде). 1808-ж. апрелде «Диана» м-н Илгери Үмүт тумшугуна жетип, Түш. Африкада (Саймонстаунда) англичандар тарабынан кармалып, 1809-ж. бошонгон. Ошол эле жылы «улуган кыркынчы» кеӊдиктерди кесип өтүп, Петропавловск-Камчатскиге жеткен. Кунашир а-н изилдөө мезгилинде 1811-ж. япондор тарабынан кармалып, 2 жыл туткунда болгон. Г-дин Япония ж-а анын эли ж-дөгү кол жазмалары 1816-ж. жарык көрүп, бир нече тилге которулган. 1821-ж. Деӊиз корпусунун жардамчы директору болуп дайындалган, 1823-жылдан флоттун генерал-интенданты. Г-нын жетекчилиги м-н 200дөн ашык аскер кемеси курулган. Г-нын ысмы м-н Аляска ж. а-ндагы бухта ж-а лагуна, Кунашир а-ндагы дарыя, кыштак, Курил а-ндагы кысык, Жаӊы-Жер архипелагындагы тоо ж-а тумшук аталган.
Ад.: Давыдов Ю. В. Головнин. М., 1968; Фраерман Р. И., Зайкин П. Д. Жизнь и необыкновенные приключения капитана-лейтенанта Головнина… М., 1957; Дивин В. А. В. М. Головнин. 2-е изд. М., 1952.