БУЛУТ

БУЛУТ – өтө майда суу тамчылары м-н муз кристаллдарынын атм-да топтолушу. Ал абада суу буусунун көбөйүшүнөн пайда болот. Абадагы суу тамчылары, кристаллдары чоӊойсо жаан-чачынды пайда кылат. Б-тар жер бети

Канат сымал булут.

Катмарлуу түрмөк булут.

Бийик түрмөк булут.

Жамгырлуу түрмөк булут.

нен 1–6 кмге чейин же андан да жогорку бийиктикте байкалат. Эгер суу буулары тамчы түрүндө абанын жерге туташ бөлүгүндө коюуланса, т у м а н д ы пайда кылат. Б-ту түзүүчү суу тамчыларынын өлчөмү (диаметри) 0,001–0,05 мм, ал эми 1 см³де орто эсеп м-н 100–600 тамчы, б. а. 0,2–0,5 г суу болот. Б-тун өӊү ак, боз, кара болот. Калыӊдыгы 0,1 кмден бир нече кмге чейин. Б-тар бийиктигине карай 4 яруска, сырткы көрүнүшү б-ча түрмөк, канат сымал, катмарлуу болуп бир нече түргө бөлүнөт. Б-тун пайда болушун, формасын, түрүн ж-а анын кыймылын байкоонун негизинде аба катмарларынын туруктуулугун, нымдуулугун ж. б. өзгөрүүлөрүн билүүгө болот. Адам заттын Б-тарга активдүү таасир тийгизе алышынын эл чарбасы үчүн мааниси бар. Азыркы учурда илим м-н техниканын жетишкендиктерине таянып, Б-тан жаан жаадыруу, чагылгандуу Б-тардын пайда болушуна тоскоолдук кылып, а. ч-на зыян келтирүүчү мөндүрдүн түшүшүн токтотуу, чогулган Б-тарды таркатуу, мезгилсиз жүрүүчү үшүктөрдөн өсүмдүктөрдү сактап калуу жолдору иштелип чыккан. Бул үчүн Б-тарга атайы реагенттер (катуу көмүр к-тасы, йоддуу күмүш, ультра үндөр ж. б.) аралаштырылат. Б-тарга реагенттерди жиберүү (алып баруу) самолёттордун, ракеталардын ж. б. куралдардын жардамы м-н ишке ашырылат. Азыркы мезгилде 10 000 км² аянттагы Б-тарды таратууга же аны узак убакыт бою сактап туруу мүмкүнчүлүгү табылган.