ГЕЛИОБИОЛОГИЯ

ГЕЛИОБИОЛО́ГИЯ (гелио... ж-а биология) – биофизиканын жердеги организмдерге Күн активдүүлүгүнүн өзгөрүшүнүн тийгизген таасирин изилдөөчү бөлүмү. Күн активдүүлүгүнүн мезгилдүү (он бир жылда кайталанат) өзгөрүшү Күндүн рентген, ультракызгылт көк ж-а радионурлануусунун ылдамдыгынын өзгөрүшүнө алып келет. Күн нурлануусунун мезгилдүү өзгөрүшү жердеги организмдердин тиричилик аракетине таасир тийгизет. Күн активдүүлүгүнүн өзгөрүшү дарактардын жылдык шакектеринин өсүшүнө, эгиндин түшүмүнө, курт-кумурскалар, балык ж. б. жаныбарлардын көбөйүшүнө ж-а миграциясына, ошондой эле адам м-н жаныбарлардын айрым ооруларынын пайда болушуна ж-а күчөшүнө таасир этери далилденген. Советтик окумуштуу А. Л. Чижевский нерв ж-а психикалык оорулардын күчөшүн Күн активдүүлүгүнүн өзгөрүшү м-н байланыштырган. Энтомолог А. Н. Шербинский чегирткелердин мезгилдүү учуп келиши күн ыргагына (он бир жылда бир) туура келерин байкаган. Гематолог Н. А. Шульц Күн активдүүлүгүнүн өзгөрүшү адамдын канындагы лейкоциттердин санына таасир тийгизерин, француз врачы М. Фор ж. б. окумуштуулар капысынан болгон өлүм ж-а өнөкөт оорулардын күчөшү да Күн активдүүлүгүнүн жогорулашына байланыштуу экендигин көрсөтүшкөн.