БАНГКОК

БАНГКОК – Таиланд мамлекетинин борбор шаары. Калкы 6,7 млн (2005; агломерациясын­да 9,0 млн). Түштүк Кытай деңизинин Сиам булу­ңунан 30 км, Чаупхрая (Менам дарыясынын куйма­сы) боюнда жайгашкан. Өлкөнүн негизги деңиз

Шаардын деңиз жак жээги.

жана дарыя порту (жылына 50 млн т жүк та­шылат). Жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. XVI кылымдагы кыштактын ордуна 1782-жылы Пья Чакри (Рама I деген ат менен такка отурган) тара­бынан негизделген. Тайлар Крунг- Тхеп («Периш­телер шаары») деп аташкан. XVIII кылымдын аягынан ири соода жана маданий бор­борго айланган. Рама II (1809–1824) жана Рама III (1824–1851) бийликте турган мезгилде көптөгөн будда храмдары (ваттар), мектептер, китепка­налар, ооруканалар жана каналдар курулган. Шаардын жаңы көрүнүшү Рама IV (1851–1868) жана Рама V Чулалонгкорндун (1868–1910) ту­шунда түзүлгөн. Алар шаарды жашылданды­рып, жолдор түйүнүн курдурткан. 1900-жылы 1-те­мир жол ишке киришкен. Улуттук зодчийлик­тин эстелиги болгон 400гө жакын монастырлар (ваттар) бар. Дарыянын оң жээгинде, Арун ва­тында («Күн чыгыш» храмы) бийиктиги 74 м бол­гон, фарфордун кесектери менен кооздолгон муна­ра сыяктуу силуэт (ыйык Меру тоосунун өзү) – борбордун архитектуралык символу. Ал эми дарыя­нын сол жээги – тарыхый бөлүгү (Раттанако­син) королдор сарайын, храмдарды (анын ичинен Пхра­кэу ваты же «Зымырыт будда» храмы, XV кылым) камтыйт. Чакри король династиясынын коло­дон жасалган скульптуралары Пхракэу ватын­да жайгашып, галереянын дубал тосмолору «Рамаяна» темасында кооздолгон. Пхо ватын­да Будданын алтындын буусуна кармалган 45 метрлик (жаткан) статуясы (XIX кылым) бар. Пхут­тхаисаван храмындагы алтарь Будданын коло­дон жасалган скульптурасы (XIII кылым) жана дубал­га тартылган живопись (XVIII кылым) менен кооздолгон. Ошондой эле XVIII–XIX кылымдардагы храм жана сарай курулушта­ры, Чакри король сарай комплекси (Махапра­сат, XVIII кылымдын башы - XX кылым), Сиамда монументалдык эстеликтер (король Чулалонгкорндун атка мингизилген) сакталган. Улуттар үйү (XX кылым), отеллдер, 20дан ашык илимий коомдук ассоциа­циялар, илим-изилдөө институттар (анын ичинен Король институту, 1933, жана башкалар), улуттук китепкана, музейлер, XIX кылымдын турак-жайлары, сүрөт галереясы, улуттук театр, планетарий, зоопарк, парк бар. Ботаника бак экс­позициясы уюшулган. Бангкокто - Азия оюндары (1966, 1978, 1998) өткөрүлүп турат. Бангкок – өлкөнүн финансы жана өнөр жай борбору. Нефть ажыр­туу, жыгаччылык, химия, фармацевтика, электр­ техника, кагаз, металл иштетүү, күрүч актоочу өнөр жайлары иштейт. Автомобиль чогултулат. Кеме верфи бар. Көркөм кол өнөрчүлүк (күмүш, жыгач, карапа буюмдар) өнүккөн.