ДАЛЬТОНИЗМ

ДАЛЬТОНИ́ЗМ , т ү с т а а н ы б о о – көздүн айрым түстөрдү ажырата албоосу. Муну физик ж-а химик Ж. Дальтон 1-жолу сыпаттап жаз­ган (1794), кийин ал «дальтонизм» деп атал­ган. Д-де кызыл ж-а жашыл түстү начар көрөт же дээрлик байкабайт, ошондуктан өзүн курча­ган чөйрөнүн түсүн туура эмес кабыл алат. Көк түстү тааныбоо сейрек кездешет. Бул көздүн тор­чосунда бир же бир нече типтеги элементтердин жок болушу м-н түшүндүрүлөт. Д-дин тубаса ж-а ар түрдүү себептердин негизинде кийин пайда болгон түрү бар. Тубаса түрү эркектерде 8%, аял­дарда 0,5%ке чейин кезигет, о. эле бул тукум куума болуп, атасынан кызы аркылуу эркек жээн неберелерине берилет. Тубаса түс тааны­багандар ачык ж-а кочкул түстү айра албайт. Кийин пайда болгон Д. ар кандай оорулар (глау­кома, көрүү нервинин куурап калышы, мээнин шишик оорусу ж. б.) м-н жабыркагандарда кез­дешет. Түстөрдү тааныбагандар 70%ке чейин жолугат. Тубаса түс тааныбагандар айыкпайт, ал эми кийин пайда болгон Д-ди өз убагында о. эле түрдүү кырсыкка дуушарлантуучу өн­дүрүшкө жиберилбейт. Аны аныктоо үчүн ата­йын түстүү таблица ж-а аппарат колдонулат.