ДАН КУРГАТУУ

ДАН КУРГАТУУ – эгинди ж-а ар кандай өсүм­дүк үрөнүн сактоого, о. эле аларды азык катары пайдаланууга мүмкүндүк берүүчү технол. ыкма. Кургаткандан кийин дан массасынын физиол.

активдүүлүгү кескин төмөндөйт. Дан эгиндерин­де 20–25%ке чейин ным болот. Мындай ашык­ча нымдан дан көгөрүп, түтөп кетет. Дан ным­дуулугу 14%тен ашпаган учурда жакшы сакта­лат. Жылуулукту пайдаланбай Д. к. ж-а жы­луулукту пайдаланып Д. к. болуп 2 топко бөлү­нөт. Биринчи ыкмада нымды өзүнө тартып алуу­чу нык заттар (кургак жыгач, хлордуу каль­ций, натрий сульфаты ж. б.), кургак аба пай­даланылат. Бул ыкма тех. ж-а экон. жактан натыйжасыз, көбүнчө үрөн кургатууда колдо­нулат. Жылуулукту пайдаланып Д. к. кеӊири таралган. Жылуулуктун келишине жараша бул ыкма бир нечеге бөлүнөт: кондуктивдүү ыкма м-н кургатууда дан ысытылган нерсенин (мис, кыштан, темирден даярдалган) үстүнө тегиз жа­йылып кургатылат. Конвективдүү ыкмада ысык аба данды аралап өтүп, текши кургатат. Бул ыкма бардык өнүккөн өлкөлөрдө колдонулат. Радиациялык кургатууда жылуулук данга нур­лантуу аркылуу жиберилет. Данды генератор­дон алынуучу инфракызыл нур м-н кургатуу ык­масы иштелип чыккан. Кырманда данды ша­малдатып, күнгө кургатуу да радиациялык ык­мага кирет. Электр кубаты м-н Д. к. ыкмасын­да дан тез, текши кургап, сапатын жоготпойт. Кургатылган дан узак убакытка сакталат, са­паты жогорулайт.

Ад.: Теория и техника сушки зерна. М., 1970. Э. Капарова.