ДАРИЙ

ДА́РИЙ I, Д а р и у ш, Д а р а я в а у ш – Ахемениддер династиясынан чыккан перс па­дышасы (б. з. ч. 522 – б. з. ч. 486), реформа жасоо м-н мамлекетин кайра куруп, аны ке- ӊейтүү үчүн О. Азияга эки жолу жүрүш кылган (к. Бехустун жазмасы). Алардын бири (б. з. ч. 519-ж.), бул жердин тургундары сактар м-н массагеттердин катуу каршылык кылышына байланыштуу ийгиликсиз аяктаган. Грек-перс согушун (500–449) уланткан. Ал эми б. з. ч. 519-ж. Д. I сак-тиграхаудаларга жүрүш жа­сап, алардын кол башчысы Скунханы колго тү­шүргөн. Бирок көчмөндөр жашаган бул аймак­ка өз бийлигин биротоло орното албаган. Өлкө аскердик-админ. округдарга (сатрапияларга) бө­лүнгөн, жолдор курулуп, каналдар калыбы­на келтирилген. Д. I алтын монета – дариктер­ди чыгарткан. Д. I нин тушунда Ахемениддер мамлекети чыӊдалган ж-а анын эӊ өнүккөн доо­ру болгон, к. Ахемениддер мамлекети.