ДАЛЯНЬ

ДАЛЯ́НЬ (ор. Д а л ь н и й, яп. Д а й р е н) – Түндүк-Чыгыш Кытайдагы шаар. Сары деӊиздин Даляньвань булуӊундагы ири порт (жылына 145 млн т жүк ташылат). Ляонин провинция­сында. Калкы 2,1 млн (2007). Балык кармоочу база. Кеме ж-а машина куруу, химия, нефть ажы­ратуу, текстиль, тамак-аш өнөр жайы бар. 1898-жылы Циннива кыштагын Россия Кытайдан убактылуу ижарага алып, анын ордуна Дальний шаарын негиз­деген. 1904–05-жылдарда орус-япон согушунда Япония басып алган. Советтик армия 1945-жылы августта бо­шоткон. 1945-жылы совет-кытай келишими боюнча Кытай өкмөтү эркин порт атаган; порттун прис­таны ж-а кампалары Советтер Союзуна 30 жылга ижарага берилип, 1950-жылы КЭРге акы­сыз кайтарылган. Далян – илим ж-а билимдин ири борбору. Анда 300дөн ашык илим-изилдөө институту, 17 университет м-н институт, музейлер, сүрөт галереясы, зоо­парк, куштар паркы (1991; куштардын 1000ден ашык түрү), аквапарк бар. Жыл сайын эл ара­лык ярмаркалар (пиво фестивалы, 1999; дүйнөдөгү эӊ ири, «Октоберфеста» Мюнхен фес­тивалынан кийинки) өткөрүлүп турат. Туризм өнүккөн. Далянга жакын көптөгөн кендердин (анын ичинде алмаз) запасы бар.