ДЕКАЛИН

ДЕКАЛИ́Н , д е к а г и д р о н а ф т а л и н, С Н – кескин жыттуу, түссүз суюктук. Молекулалык салмагы 135,25. Декалин циклдердин өз ара жайланышы м-н айырмаланган цис­ж-а транс-изомерлерден ту­рат. Цис-формасы 43,3°Сде эрип, 194,6°Сде кай­найт; транс-формасы 31,5°Сде б. эрип, 185,5°Сде кайнайт. Транс-Декалин бир кыйла туруктуу. Техни­када Декалиндин 60% цис-, 40% транс-формада бо­лот. Декалин сууда эрибейт; муздак ж-а ысытылган уксус кислотасында, метил ж-а этил спирттеринде начар, эфирде, хлороформдо жакшы ээрийт. Декалин ж-а анын гомологдору нефтинин курамында кездешет. Өндүрүштө Декалин изомерлердин аралаш­масы түрүндө нафталинди Ni, Pt MoS₃ м-н 100–400°Сде катализдик гидрогендөө м-н алынат. Кадимки температурада суусуз АlCl₃түн катышуусун­да цис-Декалин транс-Декалинге айланат. Көпчүлүк органикалык би­рикмелер ж-а полимерлер үчүн жакшы эриткич. Ал күйүүчү майлардын аралашмасын, лак, жа­салма чайыр алууда колдонулат.