ДОМНА МЕШИ

ДО́МНА МЕШИ , д о м н а – чоюн эритип алы­нуучу шахта меши. Биринчи Д. м. Европада 14- к-дын орто ченинде пайда болгон. Эритилүүчү материалдар (шихта) – темир кенташы, марга­нец кенташы, агломерат, кокс, флюстар ж. б. үстү жагынан чанакка (колошникке) жүктөлөт. Төмөн жагынан (фурма аркылуу) кысылган ысык аба, суюк, газ сымал же чаң түрүндөгү отун жиберилет. Ал кокстун күйүшүн ж-а те­мир оксидинин шихтада эришин камсыз кылат. Мында темир окисин металлга айландыруучу башкы калыптандыргыч болуп эсептелген кө­мүртек окиси кокстан бөлүнүп чыгат. Металл­дын пайда болушу м-н темир эрип ылдый түшүп, Д. м-нин түбүнө чогулуп, эриген шлак анын Домна меши: 1 – темир кенташы, кокс ж-а акиташ­ты жүктөө; 2 – колосник; 3 – шихта бөлгүчтөрү; 4 – аба ысыткыч (каупер); 5 – абаны ысытуу үчүн бе­рилген домна газы; 6 – аба үйлөгүч (фурма); 7 – күл ташыгыч; 8 – эриген ысык металлды куюп алгыч.

бетине калкып чыгат. Андан соң темир м-н шлак сыртка чыгарылат. Д. м. болоттон жасалып, ичине отко чыдамдуу кыш коюлат. Д. м. ишке киргизилгенден иштен чыкканча тынымсыз иштейт (болжол м-н 2 жыл). Эң ири Д. м-нин пайдалуу көлөмү 5000 м³ден ашат ж-а сутка­сына 10000 тдан ашык чоюн эритилет.