ДИПОЛЬ

ДИПО́ЛЬ (ди... ж-а гр. pjlos – уюл) – 1) э л е к т р­ д и к Диполь – бири-биринен белгилүү бир аралыкта жайгашкан, абсолюттук маанилери бирдей, бирок белгилери карама-каршы болгон эки чекиттик заряддан (+е, –е) турган система. Электрдик Диполдун негизги мүнөздөөчүсү – анын Диполдук мо­менти. Терс заряд м-н оң зарядды туташтырган вектор Диполдун ийини, заряддын абсолюттук мааниси (q) түз сызык. Ал төмөнкү касиетке ээ: ийри сы­зыктын каалаган чекитинен ийри сызыктын фо­кусуна чейинки r аралыктын, ошол эле чекит­тен конустук кесилиштин тегиздигиндеги түз сызыкка чейинки d аралыгына болгон катышы м-н Диполдун ийинине (l) болгон көбөйтүндүсүнө барабар вектордук чоңдук Диполдук м о м е н т турактуу ж-а эксцентриситетке e = r d барабар. → (Р вектору) деп аталат. Ал мындай туюнтулат: - Эллипс ж-а гипербола экиден Д-га, ал эми па­рабола бир Д-га ээ. Айлана үчүн Д. аныкталган → → лат: P = q l , мында l – заряддардын арасындагы → аралык. Р вектору терс заряддан (–е) оң зарядга (+е) багытталат. Д-дук момент өзүнүн өлчөмүнө караганда чоң аралыктагы бейтарап системанын электр талаасын ж-а ага тышкы талаанын ара­кетин аныктайт. 2) абс. чоңдуктары барабар, белгилери карама-каршы эки заряд магниттик Д-дук моментке ээ болуу м-н м а г н и т т и к Д. катары каралат. 3) Кыска толкундарга ар­налган антеналардын бир түрү.