ЖЕНТЕК: нускалардын айырмасы

07:21, 23 Май (Бугу) 2025 -деги абалы

ЖЕНТЕК – бала төрөлгөндө өткөрүлчү той. Ж. той башка тойлордой белгилүү бир күнгө чакырылган эмес. Балалуу болгон кишинин жакындарына бала төрөлгөнүн кабарлап жаштар, көбүнчө балдар сүйүнчүлөшүп, белек (сүйүнчү) алышкан. Сүйүнчү айтылган ж-а Ж. жегени келген киши алгач көрүндүк бео. Эле

р

ип, баланы көргөн. Келген адамдарга, кошуна-колоңдорго Ж. үчүн күн мурунтан камдалган сары май (карын май) бузулуп, мал союлуп, тамак-аш тартылып, Ж. берилген. Ж. той аяктарда (2–3 аптадан соң) жентектөө башталган. Балалуу болгон ата-эне м-н куда-сөөк, туугандар, көңүлү жакын жакшы санаалаш адамдар наристеге кийим, буюм, мал энчилөө м-н жентектеп, баланын ата-энесине белек-бечкек беришип, алардын кубанычын тең бөлүшкөн.

А. Көчкүнов.

@@ 1 сап: / 1 сап: @@
-<b type='title'>ЖЕНТЕК</b> – бала төрөлгөндө өткөрүлчү той. Ж. той башка тойлордой белгилүү бир күнгө ча&shy;кырылган эмес. Балалуу болгон кишинин жа&shy;кындарына бала төрөлгөнүн кабарлап жаштар, көбүнчө балдар сүйүнчүлөшүп, белек (сүйүнчү) алышкан. Сүйүнчү айтылган ж-а Ж. жегени кел&shy;ген киши алгач <i>көрүндүк</i> бе&shy;нын 1/330000 бөлүгү), орт. тыгыздыгы 5520 <i>кг/м</i><sup>3</sup>, экватордук диаметри 12 756 <i>км</i>. Өз огунда ай&shy;лануу мезгили 23 <i>саат,</i> 56 <i>мин.</i> Экватор тегиз&shy;дигинин эклиптика тегиздигине болгон кыйша&shy;юусу 23°26′. Ошого байланыштуу жыл мезгилде&shy;ринин алмашуусун пайда кылат. Күндүн тар&shy;туу күчүнүн таасиринен Күн системасындагы башка телолор сыяктуу эле, Ж. тегеректен бир аз айырмаланган эллипс б-ча Күндү айланат. Ж-дин эллипс орбитасынын бир фокусунда Күн жатат да, Ж. м-н анын ортосундагы аралык бир жылдын ичинде 147,117 млн <i>км</i>ден (перигелий) 152,083 млн <i>км</i>ге (афелий) чейин өзгөрөт. 149,6 млн <i>км</i>ге барабар болгон Ж. орбитасынын жа&shy;рым огу Күн системасындагы аралыкты өлчөө&shy;нүн бирдик чени (к. <i>Астрономиялык бирдик)</i> болуп саналат. Ж-дин орбита б-ча кыймылы&shy;нын ылдамдыгы орто эсеп м-н 29,765 <i>км/сек</i>, бирок ал 30,27 <i>км/сек</i>дан (перигелийде) 29,27 <i>км/сек</i>га (афелийде) чейин өзгөрөт. Мындан тышкары Ж. Күн системасы м-н бирге Галак&shy;тиканын борборун да айланат (орт. ылдамдыгы 250 <i>км/сек</i>, айлануу мезгили 200 млн жыл). Ж-дин айланасында, орто эсеп м-н 384400 <i>км</i> аралыкта, анын жандоочусу Ай Ж-ди эллипс орбитасы б-ча тегеренип жүрөт. Ж-дин Күндү бир жолу айланып чыккан мезгили жыл, б. а. 365 сутка 5 <i>с</i>. 48 <i>мин</i> 46 <i>сек</i>. Ж. өз огунда айла&shy;нып, күн м-н түндү пайда кылат, убакыт бирди&shy;ги болгон сутканы түзөт. Ж-дин өтө татаал фор&shy;масы өз огунда айлануудан пайда болуучу бор&shy;бордон четтөөчү күчтүн, гравитациянын, о. Эле
+<b type='title'>ЖЕНТЕК</b> – бала төрөлгөндө өткөрүлчү той. Ж. той башка тойлордой белгилүү бир күнгө ча&shy;кырылган эмес. Балалуу болгон кишинин жа&shy;кындарына бала төрөлгөнүн кабарлап жаштар, көбүнчө балдар сүйүнчүлөшүп, белек (сүйүнчү) алышкан. Сүйүнчү айтылган ж-а Ж. жегени кел&shy;ген киши алгач <i>көрүндүк</i> бе&shy;о. Эле
 р
 [[File:ЖЕНТЕК131.png | thumb | none]]ип, баланы көргөн. Кел&shy;ген адамдарга, кошуна-ко&shy;лоңдорго Ж. үчүн күн му&shy;рунтан камдалган сары май (карын май) бузулуп, мал союлуп, тамак-аш тарты&shy;лып, Ж. берилген. Ж. той аяктарда (2–3 аптадан соң) жентектөө башталган. Ба&shy;лалуу болгон ата-эне м-н куда-сөөк, туугандар, көңү&shy;лү жакын жакшы санаа&shy;лаш адамдар наристеге ки&shy;йим, буюм, мал энчилөө м-н жентектеп, баланын ата-энесине белек-бечкек беришип, алардын кубаны&shy;чын тең бөлүшкөн.
 <i>А. Көчкүнов. </i>[[Категория:3-том, 215-326 бб]]

ЖЕНТЕК: нускалардын айырмасы

07:21, 23 Май (Бугу) 2025 -деги абалы

Навигация менюсу