ЖАРААТ

ЖАРААТ – дене ткандарынын механикалык жол м-н майып болушу. Ал сайылган, кесилген, тиш­телген, ок тийген ж. б. болуп бөлүнөт. Терең жараатта анын май катмары, сөөк, ири кан тамыр­лар, нервдер жабыркашы мүмкүн. Жарааттын оор­дугу жабыркаган жерде ткандардын бузулуу өлчөмүнө, булганышына ж-а кандын агышы­на ж. б. жараша болот. Баштын, көөдөн м-н ичтин жарааты айрыкча коркунучтуу. Бардык жараатта кан агат, ооруйт, ири кан тамырлар, ички органдар жарадар болгондо кан көп агып, ка­туу ооруп, өмүргө коркунучтуу шокко алып ке­лет. Курч нерсе м-н кесилген жарааттын тегерегин­де жанчылган ткань азыраак болуп, жараат инфек­циясы болбойт. Айрылган, урулган, жанчыл­ган, тиштелген, ошондой эле ок жараатарынын айлана­сындагы ткандар көп жанчылат. Ал жерде жан­чылган же бузулган ткань, ошондой эле уюган кан, ар кандай таза эмес нерселер (топурак, ылай, чөп­чар ж. б.) көп болот. Булар инфекция коркуну­чун – газ гангренасын, флегмона, абсцесс же жарааттын бүтүндөй эле ириңдеп кетүү коркунучун туудурат. Оор учурда сепсис болушу мүмкүн. Би­ринчи жардам көрсөтүүдө барыдан мурда кан агууну токтотуп, булганбас үчүн асептикалык эрежени сактап, таза даки м-н бекем таңуу ке­рек. Жарааты жууганга болбойт, себеби ириңдетүүчү микроб кирип кетүүсү мүмкүн. Буттун жарааттарын­да аны кыймылдатпоо үчүн шакшак коюп та­ңып, медициналык мекемеге жеткирип, селеймеге кар­шы эмдетүү зарыл.