ЖОЛДО ЖҮРҮҮ ЭРЕЖЕЛЕРИ

ЖОЛДО ЖҮРҮҮ ЭРЕЖЕЛЕРИ – шаарларда ж-а калктуу конуштарда жол кыймылынын бардык катышуучуларынын (жөө адам, транспорт ка­ражаттары) коопсуздугун камсыз кылууга ж-а тартибин сактоого багытталган жоболор. СССРде алгачкы Жолдо жүрүү эрежелери Москва шаары ж-а анын айлана­сы үчүн 1922-жылы бекитилген. 1940-жылы типтүү эре­желер 1-жолу иштелип чыгып, ал 1957-жылы уни­фикацияланган. Мына ушундан кийин союздук республикаларда, анын ичинде Кыргызстанда да жолдо жүрүү эрежелери киргизилген. Кийин эл аралык конвенциялар­дын жол кыймылы ж-а жол белгилери м-н сиг­налдары жөнүндөгү нормаларын, мамлекеттик стандарттардын талаптарын эске алуу м-н «Жолдо жүрүүнүн жаңы эрежелери» түзүлүп, ал 1973-жылдын 1-январынан СССРдин бардык же­ринде колдонула баштаган. Азыр КРдин айма­гында жол кыймылын жөнгө салуучу негизги документ – КРдин Өкмөтүнүн 1999-жылдын 4- августундагы № 421 токтомунда бекитилген «Кыргыз Республикасынын жол кыймылынын эрежелери» 1999-жылдын 1-сентябрынан кол­донулат . 2009-жылдын 3-мартында ага өзгөртүүлөр киргизилип, 2009-жылдын 1-апре­линен мыйзамдуу түрдө күчүнө кирген. Жолдо жүрүү эрежелери төмөнкүлөрдү камтыйт: жалпы жоболор; айдоо­чулардын, жүргүнчүлөрдүн, жөө адамдардын укуктары ж-а милдеттери; атайын сигналдар­ды колдонуу; светофордун ж-а жөнгө салуучу­нун сигналдары; авариялык сигналдарды ж-а авариялык токтоп калуу белгисин колдонуу; кыймылды баштоо, манёвр жасоо; жүрүүчү бөлүктө унаа каражаттарынын жайгашуусу; кыймылдын ылдамдыгы ж-а аралыкты (дистан­ция) сактоо; озуп өтүү ж-а кайчы өтүү; унаа туруучу ж-а токтооочу кесилиштерден өтүү; жөө адам өткөөлдөрү ж-а маршуттары, транс­порт каражаттарынын аялдамалары, темир жолдор­дон өтүү; автомагистралдар аркылуу кыймыл; турак жай зоналарындагы кыймыл; маршрут­тагы транспорт каражаттарынын артыкчылы­гы; тышкы жарык берүүчү каражаттарды кол­донуу; механикалык транспорт каражатын сүйрөтүү; ай­даганга үйрөтүү, жүргүнчү ж-а жүк ташуу; вело­сипеддердин, мопеддердин, арабалардын кый­мылына, ошондой эле мал айдоого кошумча талап­тар. Жолдо жүрүү эрежелери жол кыймылынын бирдей тарти­бин, анын катышуучуларынын коопсуздугун камсыздоо жагында, КРдин бүткүл аймагында атайын ички иштер органдарынын контролдоо­чу, көзөмөлдөөчү ж-а уруксат берүүчү функция­ларды аткарган ыйгарым укуктуу кызматкер­лери иш алпарышат. Жолдо жүрүү эрежелерин транспорт кара­жатын айдоочулар ж-а жөө адамдар сактоого милдеттүү.

Ад.: Кыргыз Республикасынын жол кыймылынын эрежелери. Б., 2009.

Т. Абдылдаев, К. Бутешов.