ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ: нускалардын айырмасы

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү
м (1 версия)
No edit summary
 
1 сап: 1 сап:
<b type='title'>ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ</b> – нерсенин
<b type='title'>ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ</b> – нерсенин температурасын 1 градуска (1°С же 1К) жогорула&shy;тууга сарпталган жылуулук саны. Эгер нерсеге <i>dQ</i> жылуулук саны берилгенде, температурасы <i>dT</i>га жогоруласа, анын жылуулук сыйымдуулугу С= <i>dQ/dT</i> боюнча аныкта&shy;лат ж-а <i>Дж/град</i> м-н өлчөнөт. Катуу заттардын ж-а газдардын жылуулук сыйымдуулугу туруктуу чоңдук болбос&shy;тон, температурага көз каранды. Бирдик массадагы берилген затты бир градуска ысытуучу жылуу&shy;лук саны ал заттын с а л ы ш т ы р м а жылуулук сыйымдуулугу деп аталат, бирдиги <i>Дж/град⋅кг</i>. Массасы бир моль затты бир градуска ысытууга керек бол&shy;гон жылуулук саны м о л д у к жылуулук сыйымдуулугу деп ата&shy;лат. Газдардын туруктуу көлөм ж-а басым ке&shy;зиндеги жылуулук сыйымдуулугунун чоңдугу түрдүүчө болот. Эгер газ туруктуу көлөмдө ысытылса, анда сыртка жумуш аткарбастан, берилген жылуулук толу&shy;гу м-н нерсенин ички энергиясын көбөйтүүгө жумшалат. Эгер газ туруктуу басым кезинде ысытылса, анын көлөмү кеңейип, берилген жы&shy;луулуктун бөлүгү сыртка жумуш аткарат. Де&shy;мек, бул учурдагы жылуулук сыйымдуулугу туруктуу көлөмдөгүгө караганда көп. Ысытуудан катуу заттардын көлөмү аз өзгөргөндүктөн, алардын көлөмү ж-а басымы туруктуу кезиндеги жылуулук сыйымдуулугу дээрлик бара&shy;бар (к. <i>Дюлонг – Пти закону</i>). Катуу заттар&shy;дын жылуулук сыйымдуулук теориясын Эйн&shy;штейн ж-а Дебай иштеп чыккан.  
темп-расын 1 градуска (1°С же 1К) жогорула&shy;тууга сарпталган жылуулук саны. Эгер нерсеге
[[Категория:3-том, 327-448 бб]]
<i>dQ</i> жылуулук саны берилгенде, темп-расы <i>dT</i>га жогоруласа, анын Ж. с. С= <i>dQ/dT</i> б-ча аныкта&shy;лат ж-а <i>Дж/град</i> м-н өлчөнөт. Катуу заттардын ж-а газдардын Ж. с. туруктуу чоңдук болбос&shy;тон, темп-рага көз каранды. Бирдик массадагы берилген затты бир градуска ысытуучу жылуу&shy;лук саны ал заттын с а л ы ш т ы р м а Ж. с.
деп аталат, бирдиги <i>Дж/град⋅кг</i>. Массасы бир
моль затты бир градуска ысытууга керек бол&shy;гон жылуулук саны м о л д у к Ж. с. деп ата&shy;лат. Газдардын туруктуу көлөм ж-а басым ке&shy;зиндеги Ж. с-нун чоңдугу түрдүүчө болот. Эгер газ туруктуу көлөмдө ысытылса, анда сыртка жумуш аткарбастан, берилген жылуулук толу&shy;гу м-н нерсенин ички энергиясын көбөйтүүгө жумшалат. Эгер газ туруктуу басым кезинде ысытылса, анын көлөмү кеңейип, берилген жы&shy;луулуктун бөлүгү сыртка жумуш аткарат. Де&shy;мек, бул учурдагы Ж. с. туруктуу көлөмдөгүгө караганда көп. Ысытуудан катуу заттардын көлөмү аз өзгөргөндүктөн, алардын көлөмү ж-а басымы туруктуу кезиндеги Ж. с. дээрлик бара&shy;бар (к. <i>Дюлонг – Пти закону</i>). Катуу заттар&shy;дын жылуулук сыйымдуулук теориясын Эйн&shy;штейн ж-а Дебай иштеп чыккан. [[Категория:3-том, 327-448 бб]]
 

03:23, 1 Август (Баш оона) 2025 -га соңку нускасы

ЖЫЛУУЛУК СЫЙЫМДУУЛУГУ – нерсенин температурасын 1 градуска (1°С же 1К) жогорула­тууга сарпталган жылуулук саны. Эгер нерсеге dQ жылуулук саны берилгенде, температурасы dTга жогоруласа, анын жылуулук сыйымдуулугу С= dQ/dT боюнча аныкта­лат ж-а Дж/град м-н өлчөнөт. Катуу заттардын ж-а газдардын жылуулук сыйымдуулугу туруктуу чоңдук болбос­тон, температурага көз каранды. Бирдик массадагы берилген затты бир градуска ысытуучу жылуу­лук саны ал заттын с а л ы ш т ы р м а жылуулук сыйымдуулугу деп аталат, бирдиги Дж/град⋅кг. Массасы бир моль затты бир градуска ысытууга керек бол­гон жылуулук саны м о л д у к жылуулук сыйымдуулугу деп ата­лат. Газдардын туруктуу көлөм ж-а басым ке­зиндеги жылуулук сыйымдуулугунун чоңдугу түрдүүчө болот. Эгер газ туруктуу көлөмдө ысытылса, анда сыртка жумуш аткарбастан, берилген жылуулук толу­гу м-н нерсенин ички энергиясын көбөйтүүгө жумшалат. Эгер газ туруктуу басым кезинде ысытылса, анын көлөмү кеңейип, берилген жы­луулуктун бөлүгү сыртка жумуш аткарат. Де­мек, бул учурдагы жылуулук сыйымдуулугу туруктуу көлөмдөгүгө караганда көп. Ысытуудан катуу заттардын көлөмү аз өзгөргөндүктөн, алардын көлөмү ж-а басымы туруктуу кезиндеги жылуулук сыйымдуулугу дээрлик бара­бар (к. Дюлонг – Пти закону). Катуу заттар­дын жылуулук сыйымдуулук теориясын Эйн­штейн ж-а Дебай иштеп чыккан.