ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК: нускалардын айырмасы
м (1 версия) |
vol2_>KadyrM No edit summary |
||
1 сап: | 1 сап: | ||
'''ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК, ''' с ы з ы к т у у м е й к и н д и к – кадимки үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык эркин векторлордун тобу түшүнүгүн жалпылоочу матем. түшүнүк. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги векторлор үчүн векторлорду кошуу ж-а аларды анык санга көбөйтүү эрежелери көрсөтүлгөн. Булар каалагандай ''х, у, z'' векторлору ж-а , сандары үчүн төмөнкү шарттарды канааттандырат: 1) ''х + у = у + х'' ; 2) ( ''х + у )+ z = z +( у + z''); 3) ар кандай ''х'' вектору үчүн ''х'' + 0 = ''х'' барабардыгы аткарылуучу 0 нөл вектор бар; 4) ар кандай ''х'' вектору үчүн ''х + у'' = 0 барабардыгы ткарылуучу ''у'' нөл вектору табылат; 5) 1 · ''х = х'' ; 6) (''х)=()х'' ; 7) () ''х =х+х''; 8) ( ''х + у )= х + у'' . Эгерде элементтерди кошуу ж-а аларды санга көбөйтүү амалдары аткарылып, 1) – 8) шарттар канааттандырылса ''R'' көптүгү В. м. деп аталат. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык векторлордун көптүгү В. м-ти түзөт. В. м-тин татаал мисалдарынан болуп ''n'' – өлчөмдүү арифм. мейкиндик эсептелет. Каалагандай ''К'' талаасы үчүн В. м. жогорудай эле аныкталат. 1е1+2е2+...+nеn (*) туюнтмасы, коэфф-тери 1, 2, ... n болгон е1, е2, ... еn векторлорунун с ы з ы к т у у к о мб и н а ц и я с ы деп аталат. Эгер 1 , 2, ... n коэфф-теринин жок дегенде бири нөлдөн айырмаланса, анда жогорку сызыктуу комбинация (*) аныкталбаган (тривиалдуу эмес) деп аталат. Нөл вектор түрүндөгү аныкталбаган комбинациясы бар е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды деп, ал эми тескерисинче (эгер е1 , е2, ... еn векторлорунун аныкталган комбинациясы нөл векторго барабар болсо), е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды эмес деп аталат. ''n'' өлчөмдүү В. м-тин каалагандай ''n'' сызыктуу көз каранды эмес векторлору ушул мейкиндик тин базисин түзөт. Эгер е1 , е2, ... еn векторлору В. м-тин базиси болсо, анда бул мейкиндиктин каалагандай ''х'' вектору базистин векторлордун сызыктуу комбинациясы аркылуу (бир гана түрдө) төмөндөгүдөй аныкталат: ''х''= <sub>1</sub>е<sub>1</sub>+<sub>2</sub>е<sub>2</sub>+ +...+<sub>n</sub>е<sub>n</sub>. Мында <sub>1</sub> , <sub>2</sub>, ... <sub>n</sub> берилген базистеги ''х'' векторунун координаталары. | |||
[[Category: 2-том]] | [[Category: 2-том]] | ||
02:40, 25 Март (Жалган куран) 2024 -деги абалы
ВЕКТОРДУК МЕЙКИНДИК, с ы з ы к т у у м е й к и н д и к – кадимки үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык эркин векторлордун тобу түшүнүгүн жалпылоочу матем. түшүнүк. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги векторлор үчүн векторлорду кошуу ж-а аларды анык санга көбөйтүү эрежелери көрсөтүлгөн. Булар каалагандай х, у, z векторлору ж-а , сандары үчүн төмөнкү шарттарды канааттандырат: 1) х + у = у + х ; 2) ( х + у )+ z = z +( у + z); 3) ар кандай х вектору үчүн х + 0 = х барабардыгы аткарылуучу 0 нөл вектор бар; 4) ар кандай х вектору үчүн х + у = 0 барабардыгы ткарылуучу у нөл вектору табылат; 5) 1 · х = х ; 6) (х)=()х ; 7) () х =х+х; 8) ( х + у )= х + у . Эгерде элементтерди кошуу ж-а аларды санга көбөйтүү амалдары аткарылып, 1) – 8) шарттар канааттандырылса R көптүгү В. м. деп аталат. Үч өлчөмдүү мейкиндиктеги бардык векторлордун көптүгү В. м-ти түзөт. В. м-тин татаал мисалдарынан болуп n – өлчөмдүү арифм. мейкиндик эсептелет. Каалагандай К талаасы үчүн В. м. жогорудай эле аныкталат. 1е1+2е2+...+nеn (*) туюнтмасы, коэфф-тери 1, 2, ... n болгон е1, е2, ... еn векторлорунун с ы з ы к т у у к о мб и н а ц и я с ы деп аталат. Эгер 1 , 2, ... n коэфф-теринин жок дегенде бири нөлдөн айырмаланса, анда жогорку сызыктуу комбинация (*) аныкталбаган (тривиалдуу эмес) деп аталат. Нөл вектор түрүндөгү аныкталбаган комбинациясы бар е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды деп, ал эми тескерисинче (эгер е1 , е2, ... еn векторлорунун аныкталган комбинациясы нөл векторго барабар болсо), е1 , е2, ... еn векторлору сызыктуу көз каранды эмес деп аталат. n өлчөмдүү В. м-тин каалагандай n сызыктуу көз каранды эмес векторлору ушул мейкиндик тин базисин түзөт. Эгер е1 , е2, ... еn векторлору В. м-тин базиси болсо, анда бул мейкиндиктин каалагандай х вектору базистин векторлордун сызыктуу комбинациясы аркылуу (бир гана түрдө) төмөндөгүдөй аныкталат: х= 1е1+2е2+ +...+nеn. Мында 1 , 2, ... n берилген базистеги х векторунун координаталары.