БУТАНДАР

БУТАНДАР , С₄Н₁₀ – түссүз, жытсыз, газ түрүндөгү каныккан углеводороддор. Орг. эриткичтерде эрийт; сууда эрибейт. Эки изомери белгилүү; нормалдуу бутан СН₃–СН₂–СН₂–СН₃ – 0,5°Сде, изобутан (СН₃)₂ СНСН₃ – 11°Сде кайнайт. Нормалдуу бутан 90–150°Сде, 10–20 атм. басымда AICI₃, HClдун таасири м-н белгилүү көлөмдөгү аралашмасы жарылууну пайда кылат. Изобутанга алкилдөө ж-а дегидрлөө реакциясы мүнөздүү. Аны А. М. Бутлеров синтездеп алган. Алар жаратылыш ж-а нефть газдарында учурайт. Б. нефтинин фракцияларын крекингдөө ж-а гидрокрекингдөөдөн да алынат. Анын пропан ж. б. углеводороддор м-н аралашмасы газ отуну катары колдонулат.