БРАКОНЬЕРДИК

БРАКОНЬЕРДИК (фр. braconnier – тыюу салынган аӊчылык, балык уулоо жана токой кыюу менен алектенген адам) – мыйзамсыз жапайы айбанаттарга аӊчылык кылуу, токой кыюу ж. б. аракеттер. Браконьердикке тыюу салынган жерге жана жыл мезгилинде атайын уруксатсыз аӊчылык кылуу, Кызыл китепке кирген жаныбарларды кармоо жана атуу, өсүмдүктөрдү жок кылуу, промыселдик куштардын жумурткасын же жүнүн чогултуу, уяларын бузуу ж. б. кирет. Африкада Браконьердиктен 1870–1980-жылдары кериктердин саны 10 эсе азайган. Африканын кээ бир мамлекеттеринде аӊчылыктан (пилдин сөөгү үчүн) пилдин саны 1973–87-жылдары кескин кыскарып кеткен: Кенияда 85%, Танзанияда 53%, Угандада 89% ж. б. Мындай көрүнүш дээрлик бардык мамлекеттерде байкалууда. Браконьердик чыгымдар боюнча административдик-экологиялык кылмыш болуп, айбанат промыселинин ресурстарына олуттуу экономикалык жана моралдык зыян келтирүүдө. Кыргызстанда Браконьердиктен айрыкча айрым жаныбар (кызыл карышкыр, илбирс, Мензбир сууру ж. б.) жана канаттуу (ителги, чөл ылаачыны, тоодак ж. б.) түрлөрү жабыр тартып, күз-кыш мезгилдеринде отун үчүн дарактар менен бадалдар массалык түрдө кыркылууда.
А. Нишанов.