БЕЛЛИНСГАУЗЕН

БЕЛЛИНСГА́УЗЕН Фаддей Фаддеевич [9 (20). 9. 1778, Эстония, Эзель а. (азыркы Сааремаа а.) – 13(25).1.1852, (Россия), Кронштадт] – орус де­ңиз саякатчысы, адмирал (1843). Кронштадтта­гы Деңиз кадет корпусунан билим алган. 1803–06-ж.

Жершарын айланган 1-орус саякатына катышкан. 1807– 18-ж. Балтика ж-а Кара де­ңиз флотторундагы кеме­лерди, 1819–21-ж. Жер ша­рын айлануу үчүн уюшулган экспедицияны башкарган. Экспедиция 1819-ж. Атлан­тика океанынын Антаркти­калык бөлүгүндөгү бир нече аралды, 1820-ж. 16(28)-январда Антарктиданы, 1821-ж. Пётр Iнин ысмынан аталган аралды, Александр Iнин ысмынан аталган өткөөлдү, Тынч океандын тропиктик бөлүгүндө бир нече аралды тапкан. 1821-ж. июль – августта экспе­диция 751 күндүк деңиз саякатынан Кронштад­тка кайтып келген. Б. 1828–29-ж. түрк-орус со­гушуна катышкан. 1839-жылдан Кронштадттын согуш губернатору болгон. Б-дин ысмынан Тынч океандагы деңиз, Түш. Сахалиндеги тумшук, Ту­амоту архипелагындагы арал ж. б. аталган.

Эмг.: Двукратные изыскания в Южном Ледовитном океане и плавание вокруг света в продолжение 1819, 20 и 21 гг., Совершенные на шлюпах «Восток» и «Мирный». 3-е изд. М., 1960.

Ад.: Болотников Н. Я. Фаддей Фадеевич Беллинс­гаузен и Михаил Петрович Лазарев // Русские море­плаватели. М., 1953; Творцы отечественной науки. Географы М., 1996.