ГОЙЯ
ГО́ЙЯ Франсиско Хосе де (30. 3. 1746, Фуэндетодос, Сарагосага жакын – 16. 4. 1828, Бордо, Франция) – испан живописчиси жана гравёр. 1760-жылдан Сарагоса шаарында окуган, 1773-жылы Мадридде иштеген. 1776–1790-жылдары королдук ишканада килем үчүн 60тан ашык панно жасаган. Ф. Гойя бул чыгармаларында («Идиш сатуучу», «Мадрид базары», «Жараланган ташчы» жана башкалар) ошол учурда испан искусствосуна күчтүү таасир тийгизген барокконун ыксыз салтанаттуу жана классицизмдин кургак салттарына демократизм духун каршы коёт. 1780-жылдардан тартып чебер портретчи катары таанылган. 1785-жылы Мадрид сүрөт академиясына вице-директор, ал эми 1795-жылдан ошол академияда живопись бөлүмүнө директор. Бул мезгилде Франсиско Гойя графикага өзгөчө кызыга баштаган.
1790–1800-жылдарда Гойянын портрет искусствосунун туу чокусуна жеткен мезгили болгон. «Капричос» (1797–1798), «Согуш кырсыктары» (1810–1820) деген атактуу офорттор сериясын жараткан. Алардын биринде испан коомунун саясий жана адеп-ахлактык негиздери ашкереленсе, экинчисинде наполеондук баскынчыларга каршы күрөшүп жаткан испан элинин тагдыры чагылдырылган.
Ад.: Левина И. М. Гойя. Л.; М., 1958; Прокофьев В. Н. «Капричос» Гойи. М., 1970.
