БУТЕНДЕР

БУТЕНДЕР , б у т и л е н д е р, С₄Н₈ – газ абалындагы каныкпаган углеводороддор. Үч изомери белгилүү: -бутилен же кадимки бутен-1, СН₂=СН–СН₂–СН₃ – 6,25°Сде, -бутилен, бутен-2 (транс- же цис-формада), СН₃–СН=СН–СН, 3,72°Сде, изобутен (СН₃)₂С=СН₂ – 6,9°Сде кайнайт. Бутендер сууда начар, органикалык эриткичтерде жакшы эрийт. Аларга олефиндерге тиешелүү бардык химиялык касиеттер мүнөздүү. Суутек, галогендер жана галогендүү суутектер менен реакцияга кирет, абада окистенип, бутилен оксидин пайда кылат. Бутендер катализатордун таасири менен изомерлөө жана полимерлөө реакцияларына кирет. Өндүрүштө бутендер бензинди же этиленди катализ же крекинг жолу менен өндүрүүдө жардамчы зат катары, ошондой эле суюк нефть заттарын жана нефть газдарын пиролиздөөдөн алынат. Алар суюк отун, бутадиен, изопрен, бутил каучук, полиизобутилен, полибутендер, метилэтилкетон, антиоксиданттар ж. б. заттарды алууда колдонулат.