БЕШИК

БЕШИК – наристени бөлөп, терметүүгө ылайык­талган, жыгачтан жасалган керебетче. Б. бөбөк­тү аздек бакканга, денесин таза кармаганга, тез уктатканга бир кыйла ыңгайлуу. Ал О. Азия, Казакстан, Кавказ, Иран, Афганстан, Индия калктарында илгертен бар. Көпчүлүк түрк тил­деринде «бешик» сөзүнүн болушу да Б-тин ба­йыркылыгын кыйыр далилдейт. Кыргызда ил­гери Б. көчмөн турмушка ыңгайланып, жөнө­көй жасалган: билектей жоон бир кулач ка­йыңдан же талдан эки алкак ийилип, курга­ганда алардын «буттарына» көзөнөк оюлган

ж-а көзөнөктөргө жарыш чабактар (таякчалар) бекитилген. Жарыш чабактарга узун-туурасы­нан аркы-терки сызма тартылып, ага оюгу бар олпок, жалаяк төшөлгөн. Бөбөк булганбас үчүн олпоктун оюгуна шимек (койдун жото жили­гинен же жыгачтан) коюлуп, алдында күлтүк кыстарылган. Бөлөөдө кыпчыктар (жаздыкча­лар же бүктөлгөн чүпүрөктөр), боортколор (жазы сызмалар), чарчы ороолор колдонулган. Мын­дай Б-ти кыргыздар көчмөнчүлүк доордо уру­нуп келген. Ал терметүүгө ыңгайсыз болгон. Кийинчерээк кыргыздардын арасына атайын усталар тарабынан жасалган жорго Б. тарай баштаган. Жорго Б. тал же тыт жыгачынан жа­салат. Уз. 1–1,1 м, эни м-н бийикт. 0,5 м келет. Мындай Б-тин астына сызмалардын ордуна ту­таш жука тактайчалар кагылып, күлтүк (туну­ке, чопо, айнек идиш) үчүн гана тешик калты­рылат; эки алкагы дого сымал ийилген жазы жыгач болот; бешиктин сабы же аркалыгы (үстүнкү терметкич жыгачы) жумуру жоон жы­гачтан жасалат. Б-тин эки таманына жыгач карскан (жаа сымал жыгач) ашталып, алар Б-тин термелишин жеңилдетет. Жорго Б-тин жыгачтары сырдалып, оймо-чийме түшүрүлүп, кооздолот. Баланын бөлөнүшү эки Б-те тең бир­дей. Б-тин дагы бир сейрек учуроочу түрү – асма же жел Б. Ал керегелердин башына байланган аркандан жасалып, төмөн жагына бала жат­канга ыңгайлуу орундук даярдалган.