ЕСЕНИН

ЕСЕ́НИН Сергей Александрович [21. 9(3. 10). 1895, Рязань губерниясы, Константинов (азыр Есенин) кыш. – 28. 12. 1925, Ленинград, сөөгү Моск­вага коюлган] – орус акыны. Туӊгуч ыры – «Ка­йыӊ» (1914). Е. 1919–23-ж. имажинист катары песси­мисттик мүнөздөгү чыгар­маларды («Москва кабац­кая», 1921–24; «Кара адам», 1925) жараткан. Е-дин өмү­рүндөгү бурулуш мезгил 1924–25-ж. болгон. «Улуу жүрүш» ж-дөгү ырында, «Со­веттик Русь»

(1925) ыр жый­нагында, «Мекенге кайтуу»,

«Жердин ээси» аттуу ырла­ры м-н «Шаттанган талаа» поэмасына жазган кириш сөзүндө жаӊы турмушту чын дили м-н түшүнүүгө аракеттенет. «Анна Снегина» поэма­сында кыштактагы турмушту реалисттик план­да көрсөтөт. Е. – «Персия мотивдери» цикли­нин (1925), «Энеме кат» ж. б. белгилүү лирика­лык ырлардын автору. Поэзиясында «...талаа­лардын бүтпөс «кайгысын», дүйнөдөгү бардык жандуу нерселерге болгон сүйүүнү ж-а ыра­йымды көрсөткөн»,– деген М. Горький. Е. кай­талангыс лирик ж-а поэтикалык образдардын

жаӊычылы катары таанымал. Кыргыз тилин­де «Моюл» (1974; которгон С. Жусуев), «Көгүлтүр нөшөр шоокуму» (1980, которгон С. Егинали­ев) аттуу китептери чыккан. Бир катар ырлары кыргыз тилине которулган.

Чыг.: Полн. собр. соч.: В 7 т. М., 1966–68.

Ад.: Марченко А. М. Поэтический мир Сергея Есе­нина. М., 1972; Летопись жизни и творчества С. А. Есе­нина. М., 2003.– Т. 1–3-.