БАЛА САЛУУ
БАЛА САЛУУ , а б о р т - бооз малдын өлүү туушу же түйүлдүктүн жатында куурашы. Б. с. толук (түйүлдүк жатында өспөй өлөт), толук эмес (бир же бир нече түйүлдүк өспөй калып, калгандары нормалдуу туулат), байкалбаган (өспөй калган түйүлдүк жатындан түшпөй тону м-н кошо өсүп, билинбей кетет) болуп айырмаланат. Түйүлдүк өлгөндөн 2-3 суткадан кийин түшөт, кээде түшпөй, жатында калып чирип (эмфизематоздуу түйүлдүк), бооз мал көбүнчө өлүмгө учурайт. Жугушсуз ж-а жугуштуу (инфекциялуу ж-а инвазиялуу) ылаңдан да Б. с.
болот. Жугушсуз ылаңдын кесепетинен (бооз малдын жүрөк, боор, бөйрөк, өпкө ылаңы) ж-а чириген сапатсыз тоюттан, о. эле ичин катуу уруп алуу, жыгылуу, оор жумушка чегүү, үркүү, жугуштуу ылаң м-н (паратиф, бруцеллёз, вибриоз, трихомоноз, сальмонеллёз, сибирь жарасы, шарп, туберкулёз) ылаңдаганда да болот. Айрым малдын жатынынын өсүп жетилбей калышы ж. б. себептерден да болуп, өнөкөт Б. с. деп аталат. Мындай мал өзүнчө бөлүнүп, мурда турган жери дезинфекцияланат, Б. с-нун себеби изилденет. Өлүү түшкөн козу, кулун, музоо ж. б. вет. лабор-да изилденет; тоюттун сапаты текшерилет ж. б.
Ад.: Студенцов Л. П. Ветеринарное акушерство и гинекология. 3-е изд., М., 1961.