БАЛКАРЛАР
БАЛКАРЛАР (өздөрүн т а у л у л а, м а лк а р л ы л а деп аташат) - Кабарда-Балкар Республикасынын (Россия) жергиликтүү калкы. Жалпы саны 108,4 миң киши, анын 104,9 миңи Кабарда- Балкар (2002), ошондой эле Казакстанда (6 миңдей), Кыргызстанда (2 миңдей) жашашат. Карачай-балкар тилинде сүйлөшөт. Мусулман-сунниттер. Кавказдын байыркы кавказ тилдүү жергиликтүү элдери, иран жана түрк тилдүү уруулардын (алан, болгар, хазар жана башкалар, өзгөчө кыпчактар) ассимиляцияланышы менен Балкарлар XIII кылымда эл болуп калыптанган. Чынгыз хандын аскерлеринин кол салуусунун мезгилинде (XIII кылым) Балкарлардын ата-бабалары Борбордук Кавказдын тоолуу тилкелерине сүрүлгөн да, XIX кылымдын 2-жарымында кайрадан алардын бир азыраагы түздүктүү жерлерге көчүп келишкен.
Балкар, кабардин, сван, карачан, грузин-рачиндер сыяктуу коңшу элдер, ошондой эле XVII кылымдын ортосунан орустар менен тыгыз мамиледе. 1922-жылы Кабарда- Балкар автономиялык облусу, 1936-жылы Кабарда- Балкар АССРи түзүлгөн. Улуу Ата Мекендик согуш мезгилинде 1944-жылы Балкарлар күч менен Орто Азияга жана Казакстанга көчүрүлгөн. 1957-жылы Кабарда- Балкар АССРи калыбына келтирилип, Балкарлар кайрадан мекенине кайтып келишкен. Алар негизинен мал чарбачылык, дыйканчылык, балчылык, аңчылык менен кесип кылышып, карапайым элдери таштан салынган төбөсү жалпак бир кабаттуу, ал эми оокаттуу үй-бүлөлөр эки кабаттуу, мунаралуу үйлөрдө жашашкан. Эркектер бешмант, черкеска, тон, бурка, папах, башлык кийишип, белдерине ичке кур курчанып, канжар тагынышкан, аялдары туника сыяктуу көйнөк, кенен шым, башына жамынма жоолук салынып, саймаланган кийимдерди кийишкен, алтын, күмүштөн жасалган кооздуктарды колдонушкан. Тамак-ашы негизинен эт, сүт, дан азыктарынан даярдалып, балды кенен колдонушат.