БЕНГАЗИ
БЕНГА́ЗИ – Ливиянын түндүк-чыгышындагы шаар. Бенгази провинциясынын административдик борбору. Калкы 650,6 миң (2005); калкынын саны боюнча өлкөдөгү 2-шаар (Триполиден кийин). Бенгази аркылуу Триполи–Тобрук автомобиль жолу өтөт. Жер ортолук деңиздин Сидра булуңундагы порт. Эл аралык аэропорту бар. Бенгазинин ордунда б. з. ч. 7–5-кылымдар ченде байыркы грек колониясы Эуэсперида негизделген. Б. з. ч. 4-кылымда шаар Беренике (Египет фараону Птолемей IIIнүн аялынын урматына) аталып, Киренаика провинциясынын борбору болгон. 15-кылымда мусулман Бен Газинин (Сиди Газа) ысымынан аталган. 1517– 1911-жылдарда Осмон империясынын курамында. 1912–42-жылдарда Италиянын аскер-деңиз базасы. 1942–51-жылдарда Англия оккупациялаган. Ливия көз карандысыздыкка ээ болгондон кийин 1951–70-жылдарда Ливия королдугунун борборлорунун бири. Университет (1955), университеттин китепканасы, музей, театр иштейт. Соода борбору (дан эгиндери, курма, зайтун, жүн, үй жаныбарлары). Нефть ажыратуу, тамак-аш (анын ичинде пиво кайнатуу), текстиль, булгаары, цемент өнөр жайлары бар. Дүйнөдөгү эң ири деңиз суусун тузсуздандыруучу завод иштейт. Былпылдактар, тунец ж. б. балыктар кармалат. Туз казылып алынып, шаардын чет-жакасында иштетилет. ЖЭС курулган. Бенгазинин чет жакасында Беренике шаарынын байыркы калдыктары, эллада ж-а рим мезгилинин аска бетиндеги күмбөздөрү, Адриана акведугу (117–138-жылдар чен) сакталган.