ДАВЛЕСОВ
ДАВЛЕСОВ (туурасы Дөөлөсов) Насыр (15. 3. 1929-ж. т., Чүй обл., Кемин р-ну, Кара-Булак айылы) – дирижёр, композитор, педагог, Кыргыз ССРинин иск-восуна эмг. сиӊ. ишмер (1967), Кыргыз ССР эл арт. (1974).
Бала чагында гармондо, мандолинада, комузда ойноп, алардын коштоосунда ырдаган. 1945-ж. Фрунзедеги М. Күрөӊкөев атн. муз.- хореогр. окуу жайынын, 1949-ж. П. И. Чайковский атн. Москва мамл. консерваториясынын дирижёрлук классында окуган. 1958– 62-ж. К. Орозов атн. Кыргыз мамл. эл аспаптар оркестринин дирижёру, башкы дирижёру, 1962-жылдан Кыргыз мамл. опера ж-а балет театрынын дирижёру, бир эле мезгилде В. В. Маяковский атн. Кыргыз кызкелиндер пед. ин-тунун музыка кафедрасынын башчысы болуп иштеген. 1968-ж. Ленинграддын Киров атн. опера ж-а балет театрында сыноодон өтүп, «Дон Кихот» балетине дирижёрлук кылган. 1971-жылдан Кыргыз мамл. иск-во ин-тунун ректору, 1978-жылдан проф. 1983–85-ж. кайрадан Кыргыз опера ж-а балет театрында башк ы дирижё р, 1985–94-ж. КМИИ- нин эл аспаптар кафедрасынын башчысы. Анын чыг-лыгына кыргыз фольклору м-н тереӊ байланыш, муз.-композиторлук каражаттарынын таасындыгы
ж-а жеткиликтүүлүгү мүнөздүү. Д. солисттер, хор ж-а симф. оркестр үчүн «Биздин жер тууралуу ыр» (1957) кантатасынын, «Түбөлүк даӊк» апофеозунун (1967), 300дөн ашык ыр, романс ж-а хорлордун, «Айкөл Манас» аспаптык чыгармасынын (1993), 14 кантатанын ж. б. автору. «Тактеке» симф. бийи (1958), вокалдык-симф. «Селкинчек» сүрөттөмөсү, «Чолпонбай жөнүндө баллада» (А. А. Александров атн. күмүш медалга арзыган), «Аста-секин, колукту» муз. комедиясы (1979), «Элес» симф. поэмасы (1988), «Курманбек» операсы (1979, либреттосу Ж. Садыковдуку), «Жаштар кантатасы» (1978), «Колоратуралык үн үчүн концерт» (1985), «Скрипка үчүн каприччио» (2005), «Марш жана патриоттук ырлар» (2006) ж. б. чыгармалары кеӊири белгилүү. Кыргыз эл аспаптар оркестри үчүн «Токтогулдун күүлөрү» сюитасын ж. б. жазган. «Айнаш», «Саанчы жеӊе», «Кыргыз жери» ж. б. ырлардын, «Суусамыр өрөөнүндө», «Комуз күүсү» аттуу даректүү фильмдердин музыкасынын автору. П. Чайковскийдин «Евгений Онегин», Ж. Вердинин «Аида», М. Абдраевдин «Олжобай менен Кишимжан» операларын, К. Молчановдун «Макбет», Ж. Пуччининин «Богема», А. Хачатуряндын «Спартак», С. Прокофьевдин «Ромео жана Жульетта», М. Раухвергердин «Чолпон» балеттерин ж. б. бир катар классикалык спектаклдерди койгон ж-а дирижёрлук кылган. КРдин Гимнинин музыкасынын авторлорунун бири (1992). Респ-дагы жалпыга билим берүүчү мектептердин 1–4-класстарынын «Ырдоо», «Музыка» окуу китебин (Аманбаев, Койгелдиева м-н бирге) жазган. 1999-ж. Кемин р-нунун Кемин шаарчасындагы ¹ 3 орто мектепке ысмы берилген. Кыргыз ССР Токтогул атн. мамл. сыйл. лауреаты (1978). «Ардак Белгиси», Эмгек Кызыл Туу, I, III даражадагы Манас ордендери м-н сыйланган.
Ад.: Алагушов Б. Насыр Давлесов // Кыргыз композиторлору. Ф., 1964; Насыр Давлесов. Б., 2004.