ДАНТЕ
ДА́НТЕ Алигьери (15. 5. 1265, Флоренция – 14. 9. 1321, Равенна) – италян акыны, италян адабий тилин түзүүчү. Европада италян тилиндеги романдаштырылган биринчи автобиограф.
«Жаӊы турмуш» деген чыгарма жазган (1292). Данте Флоренциянын коомдук турмушуна активдүү катышканы үчүн эки жолу өлүм жазасы өкүм кылынган. 1304–1307-жылдары жазылган «Элдик тил жөнүндө» (латын тилинде), «Той» трактаттары – италян тилиндеги философиялык прозанын үлгүсү. «Монархия жөнүндө» деген саясий трактатында дүйнөлүк монархия идеалын жактайт. Үч бөлүктөн («Тозок», «Күнөөдөн арылуу», «Бейиш») жана жүз ырдан турган «Ажайып комедия» (1307–1321) Дантенин чыгармачылыгынын туу чокусу, орто кылымдын поэтикалык энциклопедиясы болуп эсептелет. Акындын чыгармачылыгы европа маданиятынын өнүгүшүнө да зор таасир тийгизген. «Ажайып комедиясы» кыргыз тилине которулуп, айрым үзүндүлөрү жарык көргөн.
Чыгармалары.: Дүйнөлүк поэзиянын антологиясы. Б., 2004.
Ад.: Елина Н. Данте. М., 1965; Голенищев-Кутузов И. И. Данте и всемирная литература [Сб. статей]. М., 1967; Данченко В. Т. Данте Алигьери. Библиографический указатель рус. переводов и критич. лит-ры на рус. яз., 1762–1972. М., 1973.
Э. Кылычев.