БУТАНДАР

БУТАНДАР , С₄Н₁₀ – түссүз, жытсыз, газ түрүндөгү каныккан углеводороддор. Органикалык эриткичтерде эрийт; сууда эрибейт. Эки изомери белгилүү: нормалдуу бутан СН₃–СН₂–СН₂–СН₃ – 0,5°Сде, изобутан (СН₃)₂ СНСН₃ – 11°Сде кайнайт. Нормалдуу бутандын белгилүү көлөмдөгү аралашмасы 90–150°Сде AICI₃, HClдун таасири менен 10–20 атмосфералык басымда жарылууну пайда кылат. Изобутанга алкилдөө жана дегидрлөө реакциясы мүнөздүү. Аны А. М. Бутлеров синтездеп алган. Алар жаратылыш жана нефть газдарында учурайт. Бутандар нефтинин фракцияларын крекингдөө жана гидрокрекингдөөдөн да алынат. Анын пропан ж. б. углеводороддор менен аралашмасы газ отуну катары колдонулат.