ДНЕПР
ДНЕПР (байыркы гр. Борисфен) – Россия, Беларусия ж-а Украина аймактары аркылуу аккан дарыя. Уз. (2200 км), б-ча Европадагы үчүнчү дарыя (Волга м-н Дунайдан кийин). Алабынын аянты 504 миң км2. Валдай дөңсөөсүнөн башталып, Кара деңиздин Днепр лиманына куят. Жогорку бөлүгү кууш өрөөн, Орша ш. тушта кум жалчалары аркылуу агып, Кобеляк босогосун пайда кылат; төмөнкү агымында жайылмасы кеңийт. Башкы куймалары: Березина, Припять, Ингулец (оң), Сож, Десна, Псел, Ворскла (сол). Орт. чыгымы 1700 м3/сек. Төмөн жагы декабрдан мартка чейин, жогорку жагы апрелдин ба-
шына чейин тоңот. Буг м-н Днепр-Буг каналы аркылуу байланышат. Суу м-н камсыз кылууда ж-а сугатка (сугат каналдары: Д. – Кривой Рог, Д. – Донбасс, Түн. Крым) пайдаланылат.
Чатынан 1677 кмге чейин кеме жүрөт. Ортоңку
ж-а төмөнкү агымында ГЭС каскаддары ж-а суу сактагычтар курулган. Боюнда Смоленск (Россия), Могилёв (Беларусия), Киев, Черкассы, Кременчуг, Днепродзержинск, Днепропетровск, Запорожье, Никополь, Херсон (Украина) ш. жайгашкан.
Ад.: Лапоногов А. Н. По Днепру (Путеводитель). М., 1970.