ЖАЙЫЛ БААТЫР

ЖАЙЫЛ БААТЫР , Ж а й ы л К о ң у р б а й у у л у (болжолу 1692–1779–80, Чүй өрөөнү) – солто уруусунун баатыры. Талкан бийдин небе­реси. Атасы Коңурбай дүйнөдөн кайткандан кийин атасынын бир туу­ганы Кошой бийдин тар­биясында калган. Кошой бий өлүп, кыргыздар Кет­мен-Төбөдөн Чүйгө көчүп келгенде (к. Кыргыздар­дын Чүйгө келиши) жал­пы солто уруусун Кебек бий, солто ичиндеги тал­кан уругун Жайыл баатыр м-н Мо­мокон бийлеген (1755– 56). К ыргыз-казак ча­быштарына (1764–65-, нан 48 км түн. тарапта. Жалал-Абад теми ж. беке­тинен 80 км. Кыштак 1905-ж. негизделген. Кал- 1769-, 1773-, 1779-жыл­дар) катышып (к. Абы- Жайыл баатыр. Р. Исаков тарткан сүрөт. кы 2515 (2007); негизинен токойчулукта, мал чарбасында ж-а дыйканчылыкта эмгектенет. Орто мектеп, клуб, ФАП бар. Май жуаз, тегир­мен ж. б. ишканалар иштейт.

хандын кыргыздарга жортуулдары) баатыр

Ж. б. уулдары Үсөн, Теке, Итике ж-а Момокон баатыр м-н бирге Абылай хан башын­да турган казактардын акыркы чабуулунда (1779–80) Корготу суусунун жээгинде казактар­га колго түшкөн. Момокон м-н Итикени казак­тын Жоогач баатыры ортого түшүп, сурап кал­ган.

Калган уулдарына кошулуп, Ж. б. өлүм жа­засына буйрулган. Кыргыздар көп жабыр тарт­кан бул кыргын Ж. б-дын өлүмүнө байланыштуу болгондуктан, кийин тарыхта Жайыл кыр­гыны деп аталып калган. Учурда Чүй обл-нун Калинин р-нуна Ж. б-дын ысымы ыйгарылып, эстелиги орнотулган.

Ад.: Жайыл баатыр: история современность и буду­щее. Материалы научно-практический конференции. Б., 2006; Төлөбаев М., Оморов А., Бөкөев Б. Жайыл баатыр. Т. 1, 2. Б., 2004–05. Э. Турганбаев.