ЖАСАЛМА РАДИОАКТИВДҮҮЛҮК

ЖАСАЛМА РАДИОАКТИВДҮҮЛҮК – туруктуу (стабилдүү) ядронун ядролук реакциянын на­тыйжасында реактивдүү ядрого айлануу кубулушу. Мисалы, Na²³ изотобу нейтрон (n¹) м-н реакцияга кирет:1 23 24 24 гуч м-н сордурулуп, түтүк – канюла аркылуу цияга кирет: ₀n +₁₁Na → ₁₁Na . ₁₁Na β – радио- Ж. к. а. аппаратынын оксигенаторунан өткөндө, активдүү изотобу пайда болот. Бул изотоп терс 24 кычкылтек м-н байытылып, оорулуунун дене- β-бөлүкчөсүн чыгарып магнийдин ₁₂Mg ста- сине кайра келет. Ж. к. а. аппараты оорулуу­билдүү изотобуна айланат: ₁₁Na → e⁰+ Mg²⁴.

нун денесиндеги кан айланууну операция жаса­лып бүткөнчө бир калыпта кармап турат. Опе­рация бүткөндөн кийин аппарат токтотулат, жүрөк өзү иштеп, кан агымы өз калыбына ке­лет. Кырг-нда биринчи жолу Ж. к. а. аппара­тын 1967-ж. И. К Ахунбаев ж-а Б. И. Бураков­ский жүрөккө операция жасоодо колдонушкан. Аны терапиялык клиникада жүрөк оорусун да­рылоодо убактылуу, жарым-жартылай жүрөк­түн жүгүн азайтуу үчүн пайдаланууга болот. Бул учурда оорулуунун кан тамырына аппарат ту­таштырылып, кишинин жүрөгү м-н бир убакта иштеп, анын ишин жеңилдетет да, жүрөктүн эс алышына мүмкүнчүлүк түзөт. Айрым мүчөлөргө (мис., колго, бутка) куюлуучу дары-дармек жал­пы организмге тескери таасир тийгизе турган болсо, Ж. к. а. колдонулат. Оорулуунун буту­нун кан агымын жалпы кан айлануудан бөлүп, аппаратты буттун кан тамырынын нугуна ко­шот да, керектүү дарыны куят. Дарылоо бүт­көндөн кийин аппаратты алып таштайт, кан агымы өз ордуна келет.