ДАЛЬВЕРЗИН

ДАЛЬВЕРЗИ́Н тарыхый археологиялык эстелиги – Фер­гана өрөөнүндө отурукташып, дыйканчылык менен кесиптенген элдердин маданий ири борбору. Кара-Дарыя суусунун сол жээгиндеги Дальвер­зин кыштагына жакын жерде жайгашкан. 1952-жылы археолог Ю.А.Заднепровский ачып, 1956–1960-жылдарда казган. Жалпы аянты 25 га. Аны курча­ган чептин дубалынын калыӊдыгы 4–6 м, би­йиктиги 2,5 м. Борбордук бөлүгүндөгү археологиялык маданий катмардын калыӊдыгы 2,4–3 м. Кыштан курул­ган үйлөрдүн, очоктордун орду жана чарбалык маа­нидеги ороолор кездешет. Дальвер­зинден карапа идиш­тер, металл иштетүүчү устакана, металл кал­дыктары, курал жасоочу 8 калып, найзанын уӊгусу, шибеге, ийне, асем буюмдар жана башкалар табыл­ган. Көбү – жаргылчак. Дальвер­зин деги колодон, жезден жасалган буюмдардын молдугуна караганда, бул жерде металл өндүрүү жогорку деӊгээлде өнүк­көн. Археологиялык эстеликтин жогорку, ортоӊку жана төмөнкү катмарларынан адамдын сөөктөрү көп кездешкен. Көмүлгөн 50 адамдын баш сөөгү изилденип, алардын 32синин антропологиялык түзүлүшү европеоид расасына таандык экендиги аныктал­ган. Көмүлгөн адамдар байыркы салт боюнча бү­рүшкөн абалда бир капталына же чалкасынан жаткырылып коюлган. Дальвер­зин тарыхый археологиялык эс­телиги – биздин заманга чейинки 3-миӊ жылдыкка таандык ма­даният.

К. Табалдиев.