ЖЫНЫС ОРГАНДАРЫ

Кыргызстан Энциклопедия жана Терминология Борбору дан
05:51, 15 Июль (Теке) 2025 карата Dilde (талкуу | салымы) тарабынан жасалган версия
(айырма) ← Мурунку нускасы | Соңку нускасы (айырма) | Жаңыраак нускасы → (айырма)
Навигацияга өтүү Издөөгө өтүү

ЖЫНЫС ОРГАНДАРЫ – организмдин тукум­доо милдетин аткаруучу мүчөлөрү. Аларга жы­ныс бездери (эркек ж-а ургаачы жыныс бези), жыныс өткөөлдөрү (урук ж-а тукум түтүгү), жардамчы түзүлүштөр (ургаачыда секреция чы­гаруучу без, эркекте жумуртканын түрдүү челин пайда кылуучу зат) кирет. Айбанаттардын көпчүлүгү айрым жыныстуу, кээ бир түрүнө (был­пылдактар, ичеги көңдөйлүүлөр, курттар, мо­люскалар ж. б.) гермафродитизм мүнөздүү. Адамдын жыныс органдары жөнүндө, к. Аялдын жыныс органда­ры, Эркектин жыныс органдары макалаларын.
Өсүмдүктөрдүн жыныс органдары түрдүү системалык топто түрдүүчө түзүлгөн. Балырлардын көпчүлүгүнүн ж-а жөнөкөй козу карындардын аталык ж-а энелик жыныс органдарынын морфологиялык жактан айырмасы жок. Морфологиялык жактан айырмаланган бир же көп клеткалуу тегерек же баштык формасын­дагы эркек жыныс органдарында (антеридийлерде) эркек урук клеткасы өсөт. Энелик жыныс органдары тегерек, бир клет­калуу болсо (балырлар, козу карындар) оога­миялар, архикарптар (аскомицет козу карын­дарда); көп клеткалуу, чучуктай жумуру, сүйрү болсо (эңилчектерде, папоротник сымалдарда), архегонийлер деп аталат.