ЖӨНӨКӨЙ САН
ЖӨНӨКӨЙ САН – өзүнө ж-а бирге гана бөлүнүүчү бирден чоң оң бүтүн сан: 2, 3, 5, 7, 11, 13. Бир жөнөкөй санга да ж -а курама санга да кирбейт. Абдан чоң жөнөкөй санга – Мерсенн саны, ал 21121.3 –1 санына барабар. Жөнөкөй санга. чексиз ж-а натуралдык сандардын бөлүнүүчүлүгүн чыгаруудагы негизги түшүнүк. Алсак сандардын бөлүнүүчүлүк теориясынын теоремасы боюнча бирден бөлөк каалагандай оң бүтүн сан жалгыз түрдө жөнөкөй сандардын көбөйтүндүсүнө ажырайт. Жөнөкөй сан чексиз көп экендиги байыркы грек математиктерине эле белгилүү болгон. Анын далилдениши Евклиддин «Негиздер» аттуу жыйнагында берилген. Жөнөкөй сан группаларды үйрөнүүдө чоң мааниге ээ. 1837-ж. немис математиги П. Дирихле a+bx арифметикалык прогрессиясында (мында x = 1, 2, ..., a, b – өз ара жөнөкөй сандар чексиз көп жөнөкөй сандар бар экендигин далилдеген. Бул багытта алгачкы натыйжаны орус илимпозу П. Л. Чебышев алган. Ошондой эле жөнгөкөй сан боюнча изилдөө иштерин жүргүзгөн илимпоздор: франциялык математик Ж. Адамар (1896), белгиялык математик Ш. Ла Валле Пуссен (1896), 1937-ж. орус математиги И. М. Виноградов.